Dagrenning - 01.12.1956, Blaðsíða 10

----------------------------------------------------------------------------s
og því öryggisleysi, sem nú ríkir um heim allan, og á þó eftir að verða
enn meira.
Bandaríkin og Súez.
Af tveim þeirra þjóða, sem tilheyrt hafa Brezka samveldinu, höfðu
Bandaríkjamenn sérlega náin og mikil afskipti, meðan verið var að losa
þau úr tengslum við Breta: Indland og Egiptaland. Hér skulu ekki af-
skiptin af Indlandi gerð að umtalsefni, en nokkuð vikið að Egiptalandi,
sérstaklega að því er snertir Súezskurðinn. Bretar voru mjög ófúsir á að
fara með herlið það frá Súezsvæðinu, sem þar hafði verið síðan 1888,
til þess að gæta þess að siglingar um skurðinn væru frjálsar. Súezskurður-
inn er lífæð Brezka samveldisins, því að um hann fer svo til öll sigling
milli brezku landanna í Asíu, Ástralíu og Nýja Sjálands. Súezskurðurinn
var ekki byggður af Egiptum einum, eða fyrir egipzkt fé, og þeir hafa
aldrei haft stjórn hans á hendi. Um hann gilti sérstakur samningur og
eru 12 ár enn eftir af samningstímabilinu. Egiptaland var orðið, og gat
verið áfram, fullkomlega sjálfstætt ríki, þótt Súezskurðurinn væri rekinn
af alþjóðafélagi og hans gætt af brezkum her. Það var því fyrirsláttur
einn, að umráðin yfir honum væru nokkurt aðalatriði í sambandi við
sjálfstæði Egiptalands. Þannig er til dæmis Finnland alveg sjálfstætt ríki
og nýtur fullrar virðingar og viðurkenningar allra þjóða, þó að Rússar
hafi sérstakan veg í gegnum landið, til afnota fyrir sig, samkvæmt sérstök-
um samningi milli þessara þjóða. En Bandaríkin lögðu höfuðáherzlu á
það, að Bretar létu skurðinn af hendi við Egipta og umfram allt að þeir
flyttu herlið sitt þaðan. Bretum var lofað öruggum stuðningi Bandaríkj-
anna, ef Egiptar héldu ekki öll gefin loforð um Súez, eða ef siglingar
um skurðinn væru hindraðar af einhverjum. Bretar treystu þessum loforð-
um Bandaríkjanna og Egipta, og fæsta mun hafa órað fyrir því, að þau
yrðu svo skjótlega svikin, sem raun varð á.
En um leið og Bretar yfirgáfu Súez og afhentu Egiptum herstöðvamar
þar og mannvirkin, hófst innflutningur rússneskra „sérfræðinga" og her-
fræðinga og nokkru síðar opinber vopnasala til Egipta frá Rússlandi og
Tékkóslóvakíu. Var á þetta bent í Bretlandi þá þegar, og menn vonuðu
að Bandaríkjunum tækist að koma í veg fyrir að Egiptar gengju í fullkomið
hernaðarbandalag við Rússa. En svo varð ekki. Bandaríkin gerðu lítið
sem ekkert til að hindra hina óheillavænlegu þróun í Egiptalandi. Og
þegar þau, eftir miklar vangaveltur, loks neituðu um lán í hina svo-
nefndu Asvanstíflu, varð sá atburður til þess — að minnsta kosti á yfir-
____________________________________________________________________________<
8 DAGRENNING