Dagrenning - 01.12.1956, Blaðsíða 26

r-----------------------------------------------—---------------------\
Vesten tager fejl!
í einu Kaupmannahafnarblaðanna birtist mjög svo athyglisverð grein
í byrjun nóvembermánaðar s. 1. og nefnist hún: Vesten tager fejl! Grein
þessi er rituð eftir viðtal við pólskan iitlaga, sem dvelur á Norður-
löndum og var hann að koma af bændaþingi sem landflótta bændur úr
leppríkjum Rússa höfðu efnt til í París. Samtök þeirra nefnast Intemat-
ional Peasant Union, og halda þau þing árlega. Þingið í París sátu nú
yfir 300 menn frá öllum leppríkjum Rússa í Evrópu.
Pólverji þessi lét ummælt á þessa leið: „Vesturlöndum skjátlast, ef þau
líta svo á, að atburðir síðustu daga austan járntjalds séu veikleikamerki á
Rússum. Okkur er ljóst, að ráðamennimir í Moskvu hafa svo að kalla alveg
haft tilsjón með atburðunum, jafnframt því sem okkur er ljóst, að atburð-
irnir hafa að vissu leyti gerzt fyrir bein álirif frá Moskvu. Höfðingjarnir
í Kreml vúa að lokaþátturinn er nú hafinn. Þeir hafa einnig lengi vitað
að óánægjan í leppríkjunum fór dagvaxandi. Það sem þeir hafa stefnt að
hefir verið að fá áþreifanlegar sannanir fyrir þessari óánægju, sem ekki
bar svo mikið á á yfirborðinu, en ólgaði alls staðar undir, til þess að fá tæki-
færi til að einangra þessa „ótryggu“ aðila og síðan að útrýma þeim. Poznan-
óeirðimar og réttarhöldin út af þeim voru byrjunin. I marga mánuði áður,
hafði þá gætt mikillar bjartsýni, sem ekki var amast við af Rússum. Menn
litu bjartari augum til framtíðarinnar og Rússar lyftu undir þá bjartsýni
með ýmsum hætti. í Póllandi varð að slaka eitthvað á. Aðstaða Rokosssow-
skys marskálks var orðin óþolandi og ýmiskonar tilslakanir voru nauðsyn-
legar. Rokossowsky var látinn víkja, en við Orhob, sem kallaður hefur
verið „skuggi Moskvu“, var ekki hreyft, þó er hann viðurkenndur sem
einn af áköfustu Stalinistum austan tjalds. Á liinu innra skipulagi varð
engin breyting. Athyglisvert er að útvarpið í Warsjá hvatti Ungverjaland
fyrir nokkm til að hefjast einnig handa, og Warsjárútvarpið hefir skýrt
greinilega frá atburðunum í Ungverjalandi, þó annars staðar væri um þá
þagað. Hvers vegna? Vegna þess að Rússar töldu sig hafa vald á atburða-
rásinni. Gomulka var aðgerðarlaus. En Nagy var það ekki. Verkefnið var
honum ofviða. Rúsar biðu lengi, áður en þeir hófu bein afskipti. Að vísu
réttu þeir stjórninni hjálparhönd hingað og þangað, þar sem mest þurfti
við, til þess aðeins að sýnast, því þeirra ætlan var fyrst og fremst að slá föstu
hvað raunverulega væri á seyði. Og um leið og Moskva var viss um hvað
væri að gerast, voru skriðdreka hersveitir sendar inn í landið. Sovíetstjórn-
in vissi að það skref mundi valda henni álitshnekki úti um heim, en í
leppríkjunum var það merki þess að ekki þýddi að efna til slíkra ævin-
týra, — sigur á þeim vettvangi væri vonlaus.“
V_____________________________________________________________________J
24 DAGRENNING