Bókasafnið - 01.06.2014, Qupperneq 80

Samtök forstöðumanna almenn­
ingsbókasafna ﴾SFA﴿ stóðu fyrir
málþingi í samvinnu við Samband
íslenskra sveitarfélaga og
Mennta­ og menningarmálaráðuneytið í Bókasafni Mos­
fellsbæjar föstudaginn 27. september kl. 8.30­12.30.
Hvatinn að málþinginu voru áhyggjur manna af breyting­
um á skipulagi innan menningarsviðs nokkurra sveit­
arfélaga og fyrirkomulagi bókasafnamála innan þeirra. Í
tilefni af samþykkt Alþingis á nýjum bókasafnalögum
sem tóku gildi 3. janúar 2013 var ákveðið að SFA kæmu
til fundar við fulltrúa sambandsins til þess að ræða
breytingar á lagaumhverfinu.
Meginafstaða Sambands íslenskra sveitarfélaga var
sú að lagarammi nýju laganna ætti að veita nægjanlegt
aðhald í ljósi þess að um almannaþjónustu væri að
ræða en jafnframt að skapa svigrúm til að þróa þjón­
ustuna. Á fundinum var lýst eftir sterkari áherslum sam­
bandsins um málefni bókasafnanna og mikilvægi og
vaxandi hlutverk þeirra undirstrikað. Forstöðumönnum
almenningsbókasafna hefur þótt vanta aðila úr kerfinu
sem fylgist með framgangi laga og stefnumörkun um
starfsemi bókasafna. Bætt er úr því með bókasafnaráði
samkvæmt 5. gr. 1. lið nýju laganna.
Samband íslenskra sveitarfélaga gætir hagsmuna
sveitarfélaganna gagnvart ríkinu en stýrir ekki vinnu eða
stefnu þeirra í hinum ýmsu málaflokkum, meðal annars
menningarmálum. Fundarmenn voru á einu máli um
nauðsyn þess að byggja upp öflug samskipti milli
sveitarstjórnarmanna og forstöðumanna bókasafna um
faglegt skipulag bókasafnaþjónustu og var í framhaldinu
skipulagt málþing um málefni almenningsbókasafna
undir yfirskriftinni „Bókasafn framtíðarinnar“.
Málþingið sóttu forstöðumenn almenningsbóka­
safna ásamt fulltrúum úr menningarnefndum nokkurra
sveitarfélaga, hátt í 50 manns. Hér á eftir verður greint
frá erindum nokkurra forstöðumanna bókasafna og full­
trúa annarra stofnana:
Halldór Halldórsson, formaður Sambands ís­
lenskra sveitarfélaga fjallaði um stöðu sveitarfélaga eftir
hrun. Hann sagði aðstæður sveitarfélaga hafa breyst og
skera hefði þurft niður og forgangsraða. Framlög til
menningarmála hefðu aukist eftir hrun, úr 5,5 milljörðum
2007 í 8 milljarða 2012. Þar af runnu 1,6 milljarðar til
bókasafna árið 2007 ﴾30%﴿ en 1,9 milljarðar árið 2012
﴾23,75%﴿. Halldór sagði ennfremur að sambandið væri í
tengslum við systurfélög á Norðurlöndunum sem
fylgdust með innleiðingu á rafbókaútlánum í bókasöfn­
um og öðru þróunarstarfi. Vinna við stefnumörkun í
menningarmálum krefðist faglegs stuðnings. Skoða
þyrfti hlutverk bókasafna í upplýsingaþjónustu, útlánum
á rafrænu efni til hagsbóta í afskekktum byggðum, þjón­
ustu við erlenda samborgara og framboði á athvarfi í erli
dagsins.
Eiríkur Þorláksson, fulltrúi mennta­ og menn­
ingarmálaráðuneytis lýsti þróun í lagasetningu og
lagaramma fyrir bókasöfn og hlutverki nýs bóka­
safnaráðs. Með nýju bókasafnalögunum nr. 150/2012
urðu breytingar á ákvæðum um skólabókasöfn og
bókasafnasjóð rithöfunda. Höfundalögin frá 1972 þyrfti
að endurskoða í samræmi við tækni nútímans til að
koma efni á framfæri án mikils kostnaðar eða tilhneig­
ingar til að taka efni til sín án greiðslu. Hann benti á að
almenningsbókasöfnum á Norðurlöndunum væri að
fækka. Lesa mætti í fagtímaritum bókasafna um sam­
vinnu og samstarf safnanna og hlutverk þeirra sem
þekkingarveitur og fræðslustofnanir með virka þjónustu
og miðlun. Nýju lögin gæfu sveitarfélögum og söfnum
gott tækifæri til að víkka út hlutverk sitt sem upplýsinga­
miðstöðvar ferðamála og miðstöðvar menningarmála al­
mennt.
Því næst greindi Eiríkur frá áðurnefndu bóka­
Almenningsbókasöfn ­ mikilvægur fjársjóður til framtíðar
Málþing um málefni almenningsbókasafna á Íslandi
Fundaritari Helga Jónsdóttir
Sunna Njálsdóttir bjó til birtingar fyrir Bókasafnið
Sunna Njálsdóttir er bókasafns­ og upplýsingafræðingur
og forstöðumaður Bókasafns Grundarfjarðar frá 1986.