Són - 01.01.2004, Síða 33

MÁLSHÁTTAKVÆÐI 33
Greipum mætir gullin skál,
gumnum sendir Rínar bál,
eigi hittir æðra mann,
jarla bestur, en skjöldung þann.
Bragfræðilega á kvæðið sér því fyrirmyndir en öðru máli gegnir
um efnið og meðferð þess. Á sama hátt og Suttungamjöður var
geymdur í þremur kerum eys skáldið miði sínum úr þremur kerum.
Sveinbjörn Egilsson gaf kvæðinu nafnið „Amatorium carmen, i.e.
Mansaungsdrápa“, í Lexicon poëticum.5 Fyrir honum hefur eflaust vak-
að að draga fram þau efniseinkenni kvæðisins sem birtast í stefinu
annars vegar og hins vegar í persónulegum ástarjátningum skáldsins
sjálfs. Skáldið barmar sér yfir slæmu gengi í ástamálum og sakar
konuna, sem hann nefnir Rannveigu, um brigðlyndi í þeim efnum.
Þessi efnistök eru talin nýmæli í norrænum kveðskap á þeim tíma sem
kvæðið er álitið ort, það er um 1200. Stefið hefur einnig erótískan tón,
eins og fram hefur komið, og er það sameiginlegt einkenni með
„Málsháttakvæðinu“ og „Jómsvíkingadrápu“.
Í öðru lagi er það efni sem skáldið sjálft nefnir „minni forn“. Þar
er um að ræða vísanir í fornar goðsögur og sagnir af fyrri tíðar köpp-
um. Sumt er þekkt úr öðrum heimildum, annað ekki. Einkum eru
það 7., 8. og 9. vísa sem geyma slíkt efni. Sjöunda vísa sýnir þetta vel:
Bjarki átti hugarkorn hart.
Herlið felldi Starkaður mart,
ekki var hann í hvíldum hægur.
Hrómundur þótti garpur og slægur,
ók-at þeim né einn á bug.
Eljárnir var trúr að hug,
fílinn gat hann í fylking sótt.
Fullströng hefir sú mannraun þótt.6
5 Sveinbjörn Egilsson (1860:xxxiii).
6 Cederschiöld (1882:77, neðanmáls) lætur þess getið, þar sem hann fjallar um
svonefnt „Allra kappa kvæði“, að mikil líkindi séu með 94. vísu í „Háttatali“ Snorra
og „Málsháttakvæðinu“ og jafnframt „Allra kappa kvæði“. 94. vísa í „Háttatali“ er
illa varðveitt en hún geymir greinilega „forn minni“:
................. gramr,
gulli söri Kraki framr,
efla frágum Haka hjaldr,
...................... aldr.