Són - 01.01.2004, Side 77

ÁFANGAR II 77
2.2 Skáld-Sveins-háttur; Hulda og Sigurður frá Brún
Svo sem áður var vikið að munu Íslendingar fyrst hafa kynnst fléttu-
rími er Skáld-Sveinn orti „Heimsósóma“ sinn seint á 15. öld eða
snemma á hinni 16., undir tíu lína hætti, samsettum úr sex þríliða
línum með flétturíminu AbcAbc og fjórum fimmliða línum, samrím-
uðum DDDD. Hér er fyrsta erindi „Heimsósóma“:2
Hvað mun veröldin vilja,
hún veltist um svo fast
að hennar hjólið snýr?
Skepnan tekr að skilja
að skaplig setning brast,
og gamlan farveg flýr;
hamingjan verndar hjóli niðr til jarðar,
háfur eru til einskis vanza sparðar,
legst í spenning [lönd og gull og garðar,
en [gætt er síður hins, er meira varðar.
Síðar varð til afbrigði háttarins sem birtist hjá Jóni biskupi Arasyni í
„Ljómum“ hans. Þar ríma önnur og fimmta lína í kvenrími í stað karl-
ríms hjá Skáld-Sveini svo sem sést hér í fyrsta erindi þessa fræga
verks:3
Hæstur heilagr andi,
himnakóngrinn sterki,
loflegr lít þú á mig,
signaðr á sjó og landi,
sannr í vilja og verki,
heyr þú, eg heiti á þig.
Forða þú mjer fjandans pínu díki,
svó feikna kvölunum öllum frá mjer víki.
Mjer veit þú það, Máríu sonrinn ríki,
að mæla kynni eg nokkuð, svó þér líki.
2 Kvæðasafn (1923:238).
3 Jón Arason (1918:37).