Són - 01.01.2004, Síða 91

Kristján Árnason
Þýðingar Gríms
Thomsen úr grísku
Íslenzkað ég aðeins hefi Pindar
yngri skáldunum til fyrirmyndar.
Þessar fleygu línur standa í ljóðabréfi sem Grímur Thomsen sendi
Jóni Þorkelssyni, rektor Lærða skólans, til yfirlestrar og í þeim gefur
hann á vissan hátt skýringu á því að hann skuli þýða þetta gríska
skáld fyrstur manna á íslensku. Í ljóðabréfinu, ekki síst í þessum til-
færðu línum, koma einnig fram viðhorf hans til þýðinga almennt, að
minnsta kosti óbeint, og það vill svo til að sá sami Jón Þorkelsson,
sem bréfið er ort til, gerir grein fyrir þessu í formála að útgáfu á
ljóðum Gríms árið 1906, tíu árum eftir lát hans, en sá formáli er
endurbirtur í útgáfu Snæbjarnar Jónssonar frá 1934. Þar talar Jón um
tvenns konar þýðingaraðferðir, ef svo má segja, er hann ritar:
Sje þýtt eingöngu til að sýna kveðskap frumhöfundanna, þá á
vitaskuld að þýða fast, en vilji menn gera þýðingarnar sem
gagnlegastar og skiljanlegastar þeirri þjóð sem þýtt er fyrir, þá
þarf að laga þýðingarnar sem mest eftir hugsunarhætti og skiln-
ingi þeirrar þjóðar og gera þær henni sem eiginlegastar, svo að
hún finni sem minnst til þess að ekki sje frumkveðið, og það
mun Grímur hafa talið mest um vert.1
Það er sem sé engum vafa undirorpið, að dómi Jóns, að Grímur er í
seinni hópnum, hópi þeirra þýðenda sem ekki láta sér nægja að sýna
heldur vilja gera þýðingar sínar „sem gagnlegastar og skiljanlegastar“,
jafnvel „laga þær sem mest eftir hugsunarhætti“ sinnar eigin þjóðar.
Þetta kemur raunar heim við það sem segir í línunni, sem er tilfærð í
upphafi, að hann hafi þýtt Pindar „til fyrirmyndar“ yngri skáldunum,
þótt orðið „fyrirmyndar“ orki hálfpartinn eins og það sé þarna ríms-
1 Grímur Thomsen (1934 I:XXXV).