Són - 01.01.2004, Síða 142

EYSTEINN ÞORVALDSSON142
bæði ljóðstafir og rím sem ljá því ákveðna hrynjandi og hér sést
glöggt hvernig íslensku nýjungaskáldin nýttu þessar eigindir í brag
sem er þó í andstöðu við hefðina og orkar í fljótu bragði á suma sem
óbundið ljóð.
Að hafa veður af skáldgyðjunni
Margir hafa ort um sambúðina við skáldskapinn, um iðju og vanda-
mál skáldsins, m.a. þeir Stephan G. Stephansson í kvæðinu „Afmælis-
gjöfin“ og Hannes Sigfússon í ljóðinu „Ég hef veður af“.
Kvæði Stephans er langt frásagnarkvæði með samræðum og
hugleiðingum, ellefu erindi, sex línur hvert.11 Skáldið vaknar síðla
nætur þegar 60. afmælisdagurinn fer í hönd. Stephan ársetur flest
kvæði sín og hann dylur aldrei sjónarmið sín, heldur setur þau fram
af hreinskilni. Mælandinn í þessu kvæði er fulltrúi Stephans sjálfs; það
er ársett 1913. Skáldgyðjan vitjar hans; hann heyrir fótatak hennar á
húspallinum:
Og æ fyrir henni, og óskunda næst,
sig opnaði hurð mín, en stóð aldrei læst. —
Ég reis upp við koddann minn, kátur á brún,
varð komunni hennar svo feginn.
Í strenginn minn greip ég, því hjá mér var hún,
með hörpu og víðirsveiginn.
En skáldinu verður stirt um stef enda segist skáldgyðjan vera komin
til að kveðja í hinsta sinn. Skáldið er gripið skelfingu: „Svo döpur
varð ævin, ef hyrfi mér hún,“ segir skáldið og reynir að afsaka sig og
blíðka gestinn. Þau eiga drjúgar samræður. Ásakanir skáldgyðjunnar
eru jafnframt samviskurödd Stephans því að honum er mætavel ljóst
að strit hans og basl í lífsbaráttunni hefur verið skáldskap hans fjötur
um fót. Gyðjan sakar hann um að hafa hunsað félagsskap við sig og
þotið frá sér „í heygarð og skóg“ til stritverka. Tíma sínum og kröft-
um hafi hann helgað stritinu en sinnt skáldskapnum dauðþreyttur á
næturnar. Dapurleg lífskjör Stephans og óvildarlegar aðstæður koma
fram í svari hans:
11 Stephan G. Stephansson (1954:427–430).