Són - 01.01.2004, Side 148

EYSTEINN ÞORVALDSSON148
skáld en ekki er samt teljandi munur á honum og rómantískum skáld-
um þegar ort er um þessi efni.
Kvæði Guðmundar „Tunglskinsnótt“ er í þremur köflum, samtals
22 erindi.18 Guðmundur treystir á kvæðamál hefðarinnar frá nítjándu
öld. Þetta er eitt af hinum ljóðrænni kvæðum skáldsins; það er
mælskt og útleitið með 1. pers.-sjónarhorni. Mælandinn lýsir öllu ná-
kvæmlega, útskýrir og gefur yfirlýsingar um hug sinn:
Í djúpri lotning horfi eg himins til
og hrifinn af þér, stjörnunætur dýrð.
Í upphafi er minnst á sólarlagið, „en austan kemur njóla, skikkju
skrýdd“, og síðan er komið að tunglinu:
en eystra máni höfðinglegur hlær,
af hrannarbeði stiginn yfir lönd.
Þessi meginmótíf, tungl, stjörnur, máni, birtast öll strax í upphafi
kvæðis en þarmeð er sagan ekki sögð að mati skáldsins. Í fyrsta hlut-
anum getur víða sýn yfir náttúrusviðið: fjöll, jökla, heiðar og himin.
Eitt erindið er þetta:
Er sendir máni silkislæður mjöll
og sveipar þeim um blundi vígða jörð;
hann gerir fjallið sviplíkt silfurhöll
og sindurgulli merlar lygnan fjörð.
Smám saman gæðist þetta svið dulúð, „dulin Háva mögn“ ríkja í nótt-
inni og gera mælandann næman á fyrirburði sem eru yfirvofandi
samkvæmt dularrúnum. Ekki líður á löngu uns „álfabýlin opna sínar
dyr / í endilangri dalsins hamra brún“. Þjóðtrúin fer á flug og æsir,
vættir og dísir eru kvödd á vettvang. Náttúran öll er lífi gædd: „Og
jörðin virðist öll með svip og sál, / frá sjávardjúpi að hæsta jökultind.“
Þessar hugmyndir ná hámarki í öðrum hluta kvæðisins því að „and-
inn fer á fjöll“ á næturþeli og „við fótmál hvert er tvírætt dularorð“.
Mælandinn fær að lokum samviskubit vegna þessarar forneskju-
dýrkunar; hann kveður „ás og dís og gýgi“ og heldur til manna-
byggða, nánar tiltekið í kirkjugarð, „á vina fund“. Þar glóa geislabönd
18 Guðmundur Friðjónsson (1925:20–22).