Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2011, Síða 30

30
Amalía Björnsdóttir, Baldur Kristjánsson og Börkur Hansen
einkunnir frá árunum 2007 til 2009 í ís-
lensku og stærðfræði, það er frá árinu 2007
þegar gögnum frá kennurum var safnað
og tveimur árum þar á eftir. Notuð eru
meðaltöl skólanna á samræmdum prófum
og skoðuð fylgni á milli meðaleinkunna
skóla í ólíkum bekkjum á sama skólaári. Í
6. töflu er skoðuð fylgni á milli mats kenn-
ara á menningu skólans og árangurs á
samræmdum prófum.
Marktæk jákvæð fylgni er á milli þáttar-
ins kennsla – skilningur og einkunna í 4. og
7. bekk og eru þessi tengsl nokkuð sterk.
Þetta þýðir að í þeim skólum þar sem
mikil áhersla er á skilning að mati starfs-
manna er árangur betri. Neikvæð fylgni er
á milli kennsla – samanburður og árangurs
á samræmdum prófum í 4. og 7. bekk en
hún er marktæk í 4. bekk. Þetta þýðir að
í þeim skólum þar sem mikil áhersla er á
samkeppni og samanburð að mati starfs-
manna er árangur slakari í 4. bekk en hefur
lítil sem enginn tengsl í 7. og 10. bekk.
Áhersla á skilning hefur jákvæða fylgni við
árangur á samræmdum prófum og er hún
marktæk í 4. og 7. bekk. Fylgni milli þátt-
arins nýbreytni við árangur á samræmdum
prófum er neikvæð og martækt neikvæð
í 10. bekk. Það vekur athygli að það er
jákvæð fylgni milli forystu og stefnufestu
og einkunna á samræmdum prófum í 4.,
7. og 10. bekk og er hún marktæk í 7. og
10. bekk.
Umræða
Spurningarnar sem lagt var upp með um
tengsl skólamenningar og námsárangurs í
rannsókn þessari voru: Hvaða áherslur eru
við lýði í stofnanamenningu í íslenskum
grunnskólum? Eru þær mismunandi eftir
skólum? Hver eru tengsl þessara áherslna
við námsárangur nemenda á samræmdum
prófum?
Eins og segir hér að framan tekur skóla-
menning á sig mismunandi myndir (sjá
t.d. Deal og Peterson, 1999) allt eftir sögu
viðkomandi skóla, nánasta umhverfi
og kennslufræðilegum áherslum. Þegar
staðhæfingar sem lýstu skólamenningu
voru þáttagreindar komu í ljós þrír þættir
sem endurspegla áherslur í menningu og
menningarkimum skólanna. Þessir þættir
eru: völd og áhrif, nýbreytni og forysta og
stefnufesta. Áreiðanleiki síðasta þáttarins,
forysta og stefnufesta, var lágur ef miðað er
við hefðbundin viðmið. Kline (1999) bend-
ir á að þó að rétt geti verið að miða við 0,7
á hefðbundnum prófum megi búast við
lægri gildum á prófum sem meta hug-
6. tafla Tengsl þátta í skólamenningu við árangur á samræmdum prófum.
Meðal-
einkunn
Kennsla –
samanburður
Kennsla –
skilningur
Völd og áhrif Nýbreytni Forysta og stefnu-
festa
4. bekkur -0,40** 0,66** -0,30* -0,16 0,27
7. bekkur -0,21 0,48** -0,19 -0,04 0,32*
10. bekkur 0,11 0,18 0,15 -0,35* 0,31*
** Fylgni marktæk við 0,01. * Fylgni marktæk við 0,05