Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2011, Blaðsíða 46

46
Svava Björg Mörk og Rúnar Sigþórsson
verkefni um sýnina. Þeim var skipt í sex
hópa og fékk hver hópur þrjú hugtök sem
átti að vinna með og skilgreina. Síðan hitt-
ust tveir og tveir hópar og kynntu niður-
stöður sínar hvor fyrir öðrum. Tilgangur
verkefnisins var að festa sýnina og orð-
ræðuna um hana betur í sessi.
Í lok júní hitti rannsakandinn rýnihóp
(sjá næsta kafla) og kynnti honum helstu
niðurstöður rannsóknarinnar. Einnig tók
hann viðtal við tvo foreldra um samstarfið
milli heimilis og skóla og reynslu þeirra af
skólastarfinu og námi nemenda.
Réttmæti og staða rannsakandans
Silverman (2005) skilgreinir réttmæti eig-
indlegra rannsókna sem það hversu ná-
kvæmlega og réttilega lýsingar eða niður-
stöður rannsóknar endurspegli það sem
þeim er ætlað að lýsa og ennfremur hversu
vel rannsakandanum tekst að sannfæra
sjálfan sig og aðra um að niðurstöður hans
séu ósviknar og byggðar á gagnrýninni
skoðun á öllum tiltækum gögnum. Í bók
sinni You and your action research project
fjalla McNiff og Whitehead um nokkra
þætti sem renna stoðum undir réttmæti
starfendarannsókna. Þessir þættir eru: 1)
að rannsóknin verði að hafa skýran til-
gang 2) að áætlunin um hana sé skýr en
jafnframt sveigjanleg, 3) að rannsóknin
feli í sér samvinnu við aðra sem taka þátt í
henni, 4) að vandað sé til mats á niðurstöð-
unum, 5) að ljóst sé hvernig niðurstöðurn-
ar verði nýttar, meðal annars til að breyta
starfsháttum og auka starfsþroska og 6)
hvernig niðurstöðurnar verði kynntar op-
inberlega og lagðar fram til gagnrýninnar
umræðu sem aðrir geti lært af (McNiff &
Whitehead, 2010).
Siðferðileg ábyrgð rannsakanda í starf-
endarannsóknum er mikil enda eru rann-
sakendur flæktir í sjálfa rannsóknina og
hafa iðulega hagsmuna að gæta (Hitchcock
og Hughes, 2001). Svo var einnig í þessari
rannsókn, þar sem annar greinarhöfunda
var bæði í aðalhlutverki sem rannsakandi
og jafnframt skólastjóri leikskólans, hafði
áhrif á þá menningu og sýn sem reynt var
að skapa og hafði sjálfur valið þá leið sem
farin var til þess.
Til að bregðast við þessu var safnað
margvíslegum gögnum til margprófunar
en hún felst í því að safna mismunandi
gögnum um sama fyrirbærið eða fá fleiri
en einn aðila til að greina sömu gögnin
(Hitchcock og Hughes, 2001). Auk þess að
afla margvíslegra gagna, eins og kemur
fram hér að framan, fékk rannsakandinn
til liðs við sig þrjá gagnrýna vini (e. critical
friends) sem komu úr ólíkum áttum utan
og innan skólans. Vinahópurinn ígrund-
aði ferlið á mánaðarlegum fundum með
rannsakandanum, ræddi niðurstöður,
rýndi í fyrirhugaðar aðgerðir og studdi
rannsakandann á ýmsan hátt. Einnig fékk
rannsakandinn til liðs við sig rýnihóp (e.
validation group) (McNiff og Whitehead,
2010). Í hópnum voru, auk gagnrýnu
vinanna sem fyrr eru nefndir, fjórir kenn-
arar frá Bjarma og einn utanaðkomandi
leikskólakennari sem starfar sem leik-
skólaráðgjafi. Hópurinn hittist einu sinni í
lok júní þar sem rannsakandi kynnti fyrir
þeim niðurstöðurnar og fékk álit þeirra á
úrvinnslunni.