Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2011, Blaðsíða 43

43
Samfélag jafningja: Uppbygging lærdómssamfélags í leikskóla
Faglegar forsendur teymisvinnu eru
samræður sem rista dýpra en sá umræðu-
stíll sem flestum er tamur. Í samræðum
öðlast kennararnir nýja sýn og hópurinn
kryfur flókin málefni út frá mismun-
andi sjónarhornum. Hópur sem þjálfar
sig í samræðum og þorir að takast á við
umdeild mál nær að dýpka skilning sinn
og lærir að tjá sig frjálslega. Einstaklingum
gefst tækifæri til að rannsaka eigin hugs-
un, verða meðvitaðir um skoðanir sínar og
horfast í augu við það sem þær eru byggð-
ar á (Rinaldi, 2006; Senge, 1990/2006).
Með því að læra að ræða saman öðlast
kennarar þá tilfinningu að þeir tilheyri
samvirkri liðsheild þar sem einstakling-
arnir viðurkenna hver annan og veita hver
öðrum faglega örvun til að hugsa öðruvísi
og endurskoða á gagnrýninn hátt það sem
gert hefur verið (MacGilchrist o.fl., 2004;
Uchiyama og Wolf, 2002).
Ígrundun er mikilvægur þáttur í þróun
fagmennsku (MacGilchrist o.fl., 2004). Í
skólastarfi er oft erfitt að finna tíma fyrir
þennan þátt þar sem oft þarf að bregðast
við og taka ákvarðanir í skyndi. Engu
að síður er mikilvægt að kennarar eflist í
sjálfsmati og öðlist færni í að ígrunda starf
sitt og gefi sér tíma til þess í dagsins önn –
bæði einir og með öðrum. Slíkt mat hefur
áhrif á nám kennara og um leið á nám
nemenda (Kohm, 2002; Rinaldi, 2006).
Kennslufræðigreindin endurspeglar
færni skólans í að tengja saman þekkingu
og færni sem kennarahópurinn býr yfir til
að skapa samfélag sem hvetur og örvar
nemendur. Færni í að hagnýta þekkinguna
og skilningur á því hvernig nám á sér stað
leggur grunn að útfærslu kennsluaðferða.
Í starfi sem einkennist af kennslufræði-
greind er stöðugt verið að íhuga sam-
hengið milli kennslu og náms og gaum-
gæfa hugmyndir um kennslu sem miðar
að námi. Það sem einkennir skóla sem
búa yfir þessari greind er t.d. frumkvöðla-
starfsemi, opnar skólastofur og brennandi
áhugi á námi og þekkingaröflun (MacGilc-
hrist o.fl., 2004; Schaps, 2003).
Heildarmyndin
Í skólasamfélagi sem einkennist af starfs-
og skólaþróun, hefur sterka stofnana-
greind og þar sem greindirnar eru sam-
ofnar starfsháttum og menningu verður til
kraftmikið lærdómssamfélag. Á 2. mynd
er lýst heildarmynd af þessu samspili.
Myndin sýnir að til þess að hjólin snúist
rétt og ferlið gangi snurðulaust þarf að
huga að heildarmyndinni. Greindunum
má líkja við hjól í gangverki sem þurfa að
vinna saman og snúa hvert öðru í réttar
áttir til að kerfið eða stofnunin virki rétt.
Greindirnar tengjast og hafa áhrif hver á
aðra. Þess vegna þarf að hlúa að hverri
greind fyrir sig jafnframt því að sjá hana
í samhengi við hinar og átta sig þannig á
heildarmyndinni af eðli stofnunarinnar
og því hvernig allir þættir hennar vinna
saman (Senge, 1990/2006).
Rannsóknin
Leikskólinn Bjarmi tók til starfa 1. ágúst
2008. Frá upphafi var það ásetningur
stofnenda skólans að hann starfaði í anda
Reggio Emilia. Stjórnenda skólans beið því
það verkefni að byggja upp slíkt skólasam-
félag með þátttöku nýráðinna starfsmanna