Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2011, Blaðsíða 52

52
Svava Björg Mörk og Rúnar Sigþórsson
að verða hópnum sameiginlegur vegvísir í
því námi sem lá til grundvallar vinnuferl-
inu við mótun sýnarinnar og skilgreining-
anna á greindunum.
Vinnan við mótun sýnarinnar einkennd-
ist af samvinnu, ígrundun og dreifðri for-
ystu en það eru allt þættir sem fræðimenn
telja einkenna lærdómssamfélög (Stoll
o.fl., 2006). Hugtökin sem á endanum birt-
ust í sýn skólans voru rædd og kennarar
voru sammála um að sú umræða hefði
reynt á þá. Þeir sem höfðu ekki reynt slík
vinnubrögð áður töldu það hafa verið gott
að rýna á þennan hátt í eigið starf og gild-
ismat, spyrja krefjandi spurninga og takast
á um svörin (Barth, 2002; Fullan, 2007).
Við mótun sýnarinnar varð það styrkur
fyrir samfélagið að ígrunda hugtakið
umhyggju og skoða birtingarform þess
á marga vegu. Hugtakið meitlaðist inn í
skólasamfélagið og varð áberandi hluti af
sýn, starfsháttum og orðræðu þess. Sama
mátti segja um önnur hugtök, svo sem til-
litssemi, sanngirni og réttlæti sem urðu
að grunngildum í sýn skólans og hópur-
inn taldi að ættu að endurspeglast í um-
hverfi og námstækifærum barna og full-
orðinna. Öll þessi hugtök komu skýrt fram
í skilgreiningu kennarahópsins á þessum
tveimur greindum. Í viðtölum við kenn-
arateymin kom einnig fram að flestir töldu
að einstaklingurinn fengi að njóta sín,
komið væri til móts við þarfir og áhuga-
svið barnanna og þau fengju tækifæri til
að eflast sem einstaklingar og þátttak-
endur í stærri hópi (Lewin-Benham, 2006;
Rinaldi, 2006). Það styður þá niðurstöðu
að skólanum hafi tekist að leggja grunn að
siðferðis- og heimspekigreind skólasam-
félagsins eins og MacGilchrist og félagar
lýsa henni sem og aðrir fræðimenn sem
lýst hafa sambærilegum einkennum skóla-
samfélaga (Noddings, 2005; Rinaldi, 2006;
Senge, 1990/2006; Sigrún Aðalbjarnardótt-
ir, 2007).
Aðgerðagreind
Í skilgreiningu Bjarma á aðgerðagreind
var lögð áhersla á mikilvægi þess að gera
sýn skólans að veruleika í starfi. Því töldu
kennararnir mikilvægt að gera námsum-
hverfið þannig að hægt væri að ná þessu
markmiði og huga jafnframt að áætlunum
um það hvernig ætti að útfæra sýnina.
Einnig ræddu þeir um að tryggja yrði hlut-
verk leiðtoga innan skólans enda er víða
lögð áhersla á það í þeim fræðum sem
stuðst var við í rannsókninni (Fullan, 2002;
Lambert, 2002; Stoll o.fl., 2006).
Töluverður tími fór í vinnu að skipulagi
og upp kom sú umræða hvort skólinn
væri að fjarlægjast starfsaðferðir Reggio
Emilia með því að skipuleggja starfið um
of. Niðurstaðan varð sú að skipulagning
væri af hinu góða svo framarlega sem
hún væri ekki hamlandi. Sú leið var valin
að gera dagskipulagið fljótandi í þeim
skilningi að áhugasvið barnanna, þroski
þeirra, styrkleikar kennara, veður og
fleira hefði áhrif á það námsumhverfi sem
boðið væri upp á hverju sinni (Lewin-Ben-
ham, 2006). Í niðurstöðunum kom einnig
fram að ein leið til að slíkt gæti orðið að
veruleika væri að leggja áherslu á dreifða
ábyrgð og dreifða forystu – þannig gæti
sveigjanleikinn og fjölbreytileikinn fengið
að njóta sín. Kennarar áttuðu sig á því að
lífssýn þeirra og viðhorf hefðu áhrif á um-