Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2011, Blaðsíða 94

94
Þuríður Ósk Sigurjónsdóttir og Sif Einarsdóttir
Henwood, 2000; Letts, 2001; Stepulevage
og Plumeridge, 1998).
Guðrún Geirsdóttir (2004; 2008) hefur
bent á að í náminu tileinki nemendur
sér fleira en þekkingu og færni, svo sem
ákveðnar rannsóknaraðferðir, tungutak,
orðræðu, gildi og reglur sem eru hluti af
sjálfsmynd greinarinnar. Með þessu móti
myndast ákveðinn menningarhópur sem
deilir trú á aðferðafræði, kenningar, tækni
og viðfangsefni. Með þetta í huga má velta
fyrir sér hvort ástæðu þess að ekki er meiri
munur á viðhorfum karla og kvenna innan
menningar námsgreinanna megi að ein-
hverju leyti skýra með þessari samsömun
allra nemenda við ákveðna menningu sem
ríkir innan deildarinnar og að til þess að
samsamast náminu sé nauðsynlegt að til-
einka sér þá ímynd sem námsgreinin hef-
ur. Londa Schiebinger (1999) hefur bent á
að margar konur sem feti inn í heim raun-
vísinda hafi enga löngun til þess að rugga
bátnum, þær verði oft mjög íhaldssamar
og berjist gegn breytingum og falli þannig
inn í þá staðalmynd sem einkennir raun-
vísindin. Margolis og félagar (2000) töldu
að leggja þyrfti áherslu á að víkka menn-
inguna í deildinni og skoða námskrána
með þessi atriði í huga og leggja áherslu
á að það eru margar gildar leiðir til að
hafa áhuga á raunvísindum. Niðurstöður
þessarar rannsóknar benda því til þess að
nemendur séu búnir að laga sig að þeirri
menningu sem ríkir innan námsgreinanna
og tileinka sér helstu þætti hennar.
Niðurstöður þessarar rannsóknar eru
fjölþættar og hægt er að nýta þær til að
fá innsýn í reynslu nemenda í þessum
greinum. Helsti vankantur rannsóknar-
innar er svarhlutfallið en það hefði mátt
vera hærra. Hlutfallið var 44% í fyrsta
hluta spurningalistans en ekki nema 30%
í síðasta hluta hans. Ekki er því hægt að
útiloka þann möguleika að þeir sem hafi
svarað hafi verið frábrugðnir þeim sem
ekki svöruðu hvað varðar þá þætti sem
hér voru kannaðir.Vert er þó að hafa í huga
að könnunin var lögð fyrir allt þýðið, sem
samanstendur af skráðum nemendum,
ekki er ljóst hvort allir sem eru skráðir eru
virkir nemendur og gæti það hugsanlega
útskýrt að einhverju leyti lágt svarhlutfall.
Niðurstöðurnar eru þó í samræmi við það
sem búist var við í ljósi fræðanna og fyrri
rannsókna og er því ekki ástæða til að ætla
að um slæma kerfisbundna skekkju sé að
ræða. Hafa ber í huga að einungis var ver-
ið að skoða þá nemendur sem stunda nám
í greinum þar sem hlutfall kvenna er lágt
og hægt er að nota sem grunn að saman-
burði við aðrar greinar þar sem hlutfallið
er jafnara. Einnig væri mjög gagnlegt að
skoða þá nemendur sem hafa hafið nám í
þessum fjórum greinum en ekki lokið því
og af einhverjum ástæðum horfið frá námi.
Á leið til jafnréttis: Tillögur að úrbótum
Hjá Schiebinger (1999) kemur fram að
leggja þurfi áherslu á þrjá þætti til að
fjölga konum í raunvísindanámi; í fyrsta
lagi þarf að fjölga konum í vísindastarfi al-
mennt, í öðru lagi þarf að umbreyta þeirri
menningu sem ríkir innan raunvísinda og
í þriðja lagi þarf að vera rými fyrir nýjar
spurningar innan vísindanna. Notað hefur
verið hugtakið stýrandi spádómur (e. self-
fulfilling prophecy) til að vísa til þess hvernig
nemendur standa undir þeim væntingum