Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2011, Blaðsíða 137

137
Virk námskrá í íslensku í 6. og 7. bekk grunnskóla í ljósi samræmda íslenskuprófsins í 7. bekk
bekk. Að baki virtist búa sú hugmynd að
árangur á þessum sviðum gagnaðist þeim
best á unglingastiginu; þangað ættu þeir
að koma sterkir í málfræði og stafsetn-
ingu, með talsverða reynslu af lestri ýmiss
konar bókmenntatexta og þjálfun í að beita
hugtökum bókmenntafræði til að fjalla
um þá. Miðað við niðurstöður þess hluta
rannsóknar Rúnars Sigþórssonar (2008)
sem beindist að unglingastiginu verður
þó að spyrja hversu vel nemendur hafi
verið búnir undir unglingastigið í raun og
veru. Þær niðurstöður bentu til að oft væri
þungt fyrir fæti í málfræðikennslu á ung-
lingastiginu og áhugi nemenda á henni
takmarkaður. Þær bentu enn fremur til
að nemendur ættu oft í talsverðum erfið-
leikum með bókmenntatexta sem þar voru
lesnir og nokkrir kennaranna á unglinga-
stiginu sem rætt var við lýstu áhyggjum af
þverrandi lesskilningi og skorti á almenn-
um málþroska nemenda.
Til að flækja svo umræðuna enn verður
að halda því til haga að á 7. bekkjarpróf-
inu í íslensku var vægi hlustunar og les-
skilnings 40% og ritunar 10% á þeim árum
sem rannsóknin var gerð. Hins vegar
virtust þessir prófþættir af einhverjum
ástæðum kennurum mun síður hugstæðir
en málfræðin og stafsetningin. Hugsan-
lega höfðu þeir óskýrari og ósamstæðari
hugmyndir um það hvernig hægt væri
að búa nemendur undir þennan prófþátt
eða töldu ekki þörf á því, samanber það
sjónarmið að nemendur væru orðnir læsir
í 6. bekk og þar af leiðandi ekki þörf á sér-
stakri lestrarkennslu þar.
Orðræða nemenda um 7. bekkjarprófið
var einnig athyglisverð og nánast endur-
speglun á orðræðu nemenda á unglinga-
stigi um 10. bekkjarprófið. Þessir krakkar
kviðu samræmda prófinu í svipuðum mæli
og félagar þeirra á unglingastiginu. Þeir
töluðu um að ná prófinu eða falla á því og
virtust líta á gengi sitt á prófinu sem sterka
forspá um árangur sinn á unglingastiginu,
möguleika sína á að „ná“ 10. bekkjarpróf-
inu til að geta hafið einingabært nám í
framhaldsskóla og fengið inngöngu í þá
framhaldsskóla sem hugur þeirra stóð til.
Nokkrir nemendur viku einnig að þeirri
stimplun sem kennarar þeirra töldu að
fælist í niðurstöðum prófanna og hugsan-
lega mótaði sú hugmynd afstöðu þeirra að
einhverju leyti. Þessir krakkar voru einnig
uppteknir af þeirri hugmynd að hægt væri
að auka möguleika sína á góðum árangri
í prófinu með því að læra vel undir það;
æfa sig á gömlum prófum og vinna vel í
bókunum. Af þessu er ekki hægt að draga
aðra ályktun en þá að krakkarnir hafi end-
urómað ríkjandi orðræðu innan skólanna
og meðal foreldra sinna um jafngildi próf-
anna í 7. og 10. bekk, gengi á 7. bekkjar
prófinu sem forspá um námsgengi á ung-
lingastiginu og kunnáttu í áhersluþáttum
virku námskrárinnar sem mikilvægasta
undirbúninginn fyrir nám á unglingastig-
inu.
Íslenskukennslan og samræmda prófið
Samkvæmt námskrárlíkaninu sem lá til
grundvallar þessari rannsókn er litið svo
á að virka námskráin og frávik hennar frá
þeirri áformuðu byggist að miklu leyti á
kennsluhugmyndum kennara (Brown,
2004), þekkingu þeirra og hæfni (Brans-
ford o.fl., 2005), faglegu sjálfstrausti þeirra