Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2011, Blaðsíða 92

92
Þuríður Ósk Sigurjónsdóttir og Sif Einarsdóttir
út í ríkjandi viðhorf til kynja í námsgrein-
unum eru upplifanir kvenna og karla ólík-
ar. Konur upplifa í minni mæli en karlar
að virðing, viðurkenning og jafnrétti ríki
innan námsins.
Niðurstöður þessarar rannsóknar
styðja hugmyndir Betz (2005) um að það
séu samfélagslegar, félagsmótandi og
hugarfarslegar hindranir sem hafi áhrif á
námsval. Þeir hvatar sem nemendur upp-
lifa þegar ákvörðun er tekin um námsval
á sviði raunvísinda eru: áhugi á raun-
greinum, fjölbreytt störf að námi loknu,
vel launuð störf, starfsöryggi, tækifæri til
að leggja sitt af mörkum til samfélagsins,
virðing samfélagsins fyrir störfum á þessu
sviði og framfarir í vísindum og tækni líkt
og fram kom hjá bandarískum nemendum
(Wentling og Camacho, 2008). Áhugi, fjöl-
breytileiki, laun og virðing virðist skipta
konur meira máli á meðan framfarir í
vísindum og tækni hafa meiri áhrif á
námsval karla. Þetta gæti verið ein af birt-
ingarmyndum kynjakerfisins, en eins og
Schiebinger (1999) hefur bent á njóta störf
á sviði raunvísinda mikillar virðingar. Það
má því leiða líkur að því að þar sem karl-
læg gildi njóta virðingar leiti konur inn á
karllæg svið til að öðlast þessa virðingu.
Ein af þeim hindrunum sem nemendur
upplifðu þegar ákvörðun um námsval
var tekin er skortur á upplýsingum um
möguleg störf að námi loknu og sýni-
leika þessara starfa í samfélaginu. Þá eru
vísbendingar um að konur hafi átt í erfið-
leikum með að velja sér námsgrein á með-
an karlar töldu sig hafa betri upplýsingar
um möguleg störf að námi loknu. Ónógar
upplýsingar um verkfræðingsstarfið og
skortur á fyrirmyndum hefur verið talið
stór hindrun þegar konur taka ákvörðun
um nám á sviði verkfræði (Wentling og
Camacho, 2008).
Samkvæmt kenningum í kynjafræði
hvetur félagsmótunarferlið okkur eða let-
ur til að þróa ákveðna hæfileika eftir kyn-
gervi (Andersen, 1997). Í þessari rannsókn
kom fram að nemendur virðast almennt
ekki leita ráðgjafar eða aðstoðar þegar
kemur að því að velja nám og samræmist
það niðurstöðum Wentling og Camacho
(2008). Þó leita konurnar frekar en karlarn-
ir eftir ráðgjöf og aðstoð við námsval. Nið-
urstöður þessarar rannsóknar leiða skýrt í
ljós að hvatning til að stunda nám á sviði
raunvísinda hefur áhrif á það hvort konur
velja nám á karllægu sviði. Karlar virðast
velja þessar námsleiðir hvort sem þeir fá
hvatningu eður ei. Þeir eru einnig fleiri og
meðaleinkunnir þeirra úr framhaldsskóla
lægri. Það er því fjölbreyttari hópur karla
sem fer í nám tengt raunvísindum en kon-
urnar eru almennt sterkari námsmenn og
hafa frekar þurft hvatningu til þess að feta
þessa braut en karlarnir.
Samkvæmt Betz (2005) er góður grunn-
ur í stærðfræði lykill að mörgum þeim
störfum á sviði vísinda og tækni sem
þykja virðingarverð í samfélagi okkar. Það
kom fram að nemendur töldu sig almennt
hafa góðan undirbúning undir háskóla-
nám í raunvísindum. Vísbendingar eru
þó um að konur telji sig vera betur undir-
búnar en karlar og hafa haft betri grunn í
raunvísindum áður en námið hófst. Þessar
niðurstöður samræmast hugmyndum
Betz (2005) en hún telur að hafi einstak-
lingar ekki trú á eigin færni á ákveðnum