Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2011, Blaðsíða 136

136
Rúnar Sigþórsson
námskrárinnar í 6. og 7. bekk er annars
vegar skýr aðgreining efnisþátta og hins
vegar mikil áhersla á málfræði og stafsetn-
ingu. Hvort tveggja er í litlu samræmi við
Aðalnámskrá grunnskóla í íslensku, hvort
sem miðað er við námskrána frá 1999
eða námskrána frá 2007. Í þeim báðum
eru efnislega samhljóða ákvæði um sam-
fléttun efnisþátta námskrárinnar og tekinn
er vari fyrir því að gera hugtakakerfi bók-
menntafræði og málfræði að sjálfstæðum
viðfangsefnum án tengsla við aðra þætti
tungumálsins (Menntamálaráðuneytið,
1999b, 2007). Hina miklu áherslu á staf-
setningu sem sjálfstætt viðfangsefni verð-
ur einnig að skoða í ljósi þess að stafsetn-
ing er ekki meðal inntaksþátta sem nefndir
eru í námskránum.
Niðurstöðurnar bentu enn fremur til
þess að kennarar líti svo á að eiginlegri
lestrarkennslu sé lokið í 6. bekk og miði þá
við að nemendur hafi náð eðlilegum les-
hraða. Það vekur spurningar um hvernig
þjálfun í lesskilningi sé háttað og hvort
kennarar líti ekki á lesskilning sem við-
fangsefni íslenskukennslu heldur miði
lestur nemenda að því að lesa sögur og
svara úr þeim skriflegum spurningum
um efnisatriði og bókmenntafræði. Sama
má segja um þjálfun í ritun þar sem fáar
vísbendingar sáust um eiginlega ritunar-
kennslu. Loks verður ekki hjá því komist
að nefna þá litlu áherslu á talað mál og
hlustun sem fram kom í niðurstöðunum
og gerði þessa þætti nánast að núll-nám-
skrá (Eisner, 1994) í íslenskukennslunni.
Þetta misræmi milli Aðalnámskrár grunn-
skóla og raunveruleikans í kennslustofum
skólanna fjögurra liggur beinast við að
skoða í ljósi hugtakalíkansins sem lýst er
í fræðilegu samhengi rannsóknarinnar
(Rúnar Sigþórsson, 2008) og skýra með
kenningum um misræmið milli námskrár-
þátta líkansins (van den Akker, 2003).
Aðalnámskrá grunnskóla veitir ýmiss
konar leiðsögn um tilhögun kennslu og
náms. Í Almennum hluta námskrárinnar
bæði frá 1999 og 2006 sem og í íslensku-
námskránum frá 1999 og 2007 (Mennta-
málaráðneytið, 1999a, 1999b, 2006, 2007) er
lögð áhersla á að námsmat sé leiðsagnar-
miðað, kennsluaðferðir fjölbreyttar og við-
fangsefni nemenda margvísleg, skapandi,
verðug og við hæfi nemenda. Áherslu
á innlagnir og einstaklingsvinnu nem-
enda, fábrotin úrræði til námsaðlögunar
(Tomlinson og Eidson, 2003) og námsmat
sem lokamat fremur en leiðsagnarmat
(Black og Wiliam, 1998) verður að skoða
með hliðsjón af þessu. Eitt merki um litla
áherslu á leiðsagnarmat í skólunum var
að kennarar virtust ekki hafa gengist inn
á hugmyndir stjórnvalda um leiðsagnar-
gildi samræmdu prófanna.
Samkvæmt hugtakalíkani rannsóknar-
innar svarar áunnin námskrá nemenda
til raunverulegrar námsreynslu þeirra og
þess sem þeir bera – eða bera ekki – úr být-
um með námi sínu. Hún er því órjúfanlega
tengd virku námskránni og því hvernig
kennsluhugmyndir kennara (Brown, 2004)
móta hana. Athygli vekur sú hugmynd
sem nokkrir kennaranna viðruðu – og
nemendur endurómuðu sterklega – að
inntak og tilhögun íslenskukennslunnar í
6. og 7. bekk miðaði að því að búa nem-
endur undir unglingastigið og færi saman
við að búa þá undir samræmda prófið í 7.