Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2011, Blaðsíða 84

84
Þuríður Ósk Sigurjónsdóttir og Sif Einarsdóttir
verki þegar þær stóðu frammi fyrir náms-
vali og hvaða hvetjandi þættir hafi gert
það að verkum að þær hófu nám í þessum
hefðbundnu karlagreinum, þar sem konur
eru í minnihluta.
Menning námsgreina
Ýmsir fræðimenn hafa gagnrýnt þá nálg-
un að einblína einungis á val kvenna og að
litið sé hlutlaust á tækni sem ákveðna teg-
und af færni sem þurfi að afla sér (Henwo-
od og Miller, 2001). Henwood (2000) telur
að þetta sjónarhorn miði að því að finna
leiðir til að laða konur í tæknigreinar, eins
og þær eru nú þegar byggðar upp, án þess
að véfengja stofnunina sem slíka. Rann-
sóknir sem lúta að menningu innan þess-
ara greina komu í kjölfarið (Henwood,
2000; Henwood og Miller, 2001). Í ljós hef-
ur komið að innan raunvísinda, verkfræði
og tæknigreina sé stofnanabundin karllæg
menning sem hafi áhrif á upplifanir og
reynslu kvenna. Þá er valdastaða kynjanna
ólík og karlar njóta þar meiri virðingar
en konur (Greenfield, Peters, Lane, Rees,
og Samuels, 2002; Henwood, 2000; Letts,
2001; Stepulevage og Plumeridge, 1998).
Sjónum hefur einnig verið beint að ríkjandi
orðræðu innan greinanna og því hversu
erfitt sé að samræma kvenleika og tækni
(Faulkner 2001; Henwood, 2000; Lynch og
Nowosenetz, 2009; Von Hellens, Nielden
og Beekhuyzen, 2004). Tengsl hins kynjaða
valdastrúktúrs eru skoðuð og það hvernig
hann er endurskapaður á vinnustöðum
þar sem vinna karla nýtur meiri virðingar
en vinna kvenna (Henwood, 2000; Lynch
og Nowsenetz, 2009).
Sérstaklega áhugavert er að skoða rann-
sóknir á reynslu kvenna í tölvunarfræði
við Carnegie-Mellon háskólann í Pitts-
burgh. Helstu niðurstöður hafa verið
greindar í fjóra þætti. Í fyrsta lagi upplifa
þær að karlarnir sem stunda námið með
þeim séu oft mun reynslumeiri í faginu en
þær (e. experience gap). Þeim fannst gert
ráð fyrir þessari reynslu í inngangsnám-
skeiðum í deildinni, þó að hennar væri
ekki krafist formlega með inntökuskilyrð-
um í námið. Í öðru lagi höfðu stúlkurnar
efasemdir um færni sína (e. confidence
doubt). Í þriðja lagi kom fram að jafningja-
menningin hefði áhrif á upplifun stúlkn-
anna. Þær fengu oft neikvæð viðbrögð frá
samnemendum sem sögðu að þær hefðu
einungis komist inn í námið af því að þær
væru stelpur og gert var grín að þeim fyrir
að spyrja grunnspurninga. Í fjórða lagi var
það námskráin og kennslufræðin. Margar
stúlknanna upplifðu það að tölvunarfræð-
in ætti að vera þeirra aðaláhugamál og þar
sem svo var ekki höfðu þær efasemdir um
að þær hefðu nægan áhuga á forritun og
tölvunarfræði til að geta gert það að ævi-
starfi. Rannsakendur lögðu til að menn-
ingin í deildinni yrði víkkuð og námskráin
skoðuð með öll þessi atriði í huga. (Blum
2001; Margolis, Fisher og Miller, 2000).
Rannsóknir Fox (2001) á konum í dokt-
orsnámi í tölvunarfræði, eðlisfræði, raf-
magnsverkfræði og efnafræði gefa einnig
til kynna að skoða þurfi námskrá og
kennsluumhverfi ef laða á konur í hefð-
bundnar karlagreinar. Konur eru líklegri
en karlar til að greina frá því að þær séu
ekki teknar alvarlega og að starfsfólk beri
minni virðingu fyrir þeim en körlum.
Þeim finnst t.d. óþægilegt að taka til máls