Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2011, Blaðsíða 118

118
„Kannski erum við orðnar svo miklar strákastelpur að það haga sér allir eins“
spegla þá póstfemínísku sýn að jafnrétti
hafi verið náð og jafnréttisaðgerðir séu
því óþarfar, jafnvel óréttmætar. Þótt skóla-
yfirvöld vilji fjölga konum innan raun- og
tæknivísinda einkennast viðhorfin af tor-
tryggni í garð jafnréttisaðgerða sem gjarn-
an eru taldar misrétti gagnvart körlum.
Kynbundið námsval er ekki álitið jafn-
réttismál heldur afleiðing af frjálsu vali og
því að kynin séu í eðli sínu ólík.
Niðurstöðurnar benda til þess að um-
hverfið innan greinanna sé ekki ávallt
opið og bjóðandi fyrir konur þótt sumar
þeirra samlagist menningunni sem þar
ríkir. Þetta stangast á við skilning okkar á
jafnrétti, sem einskorðast ekki við formlegt
jafnrétti og bann við mismunun heldur
felst í því að allir einstaklingar skuli „eiga
jafna möguleika á að njóta eigin atorku
og þroska hæfileika sína óháð kynferði“
(Lög um jafnan rétt og jafna stöðu karla og
kvenna nr. 96/2000). Staða kvenna innan
greinanna er ekki sú sama og karla þar
sem staðblær, og á stundum kennsluhætt-
ir, endurspegla karllæg viðmið og byggj-
ast á hugmyndum um karlmennsku. Sú
karllæga og oft ágenga menning sem við-
gengst innan vissra greina stangast jafn-
framt á við stefnu Háskóla Íslands gegn
mismunun (2005) þar sem tekið er fram
að það sé „sameiginleg ábyrgð allra starfs-
manna og stúdenta að gæta þess að skapa
ekki með orðum sínum eða gerðum fjand-
samlegt andrúmsloft gegn ákveðnum ein-
staklingi eða hópi“ (Háskóli Íslands, 2005).
Sýnt hefur verið fram á að átaksverkefni
til að auka hlut kvenna innan raun- og
tæknivísindagreina geta ýtt undir staðal-
myndir, kynjaða sýn og eðlishyggju þó
svo áherslur þeirra byggist á rannsóknum
grunduðum í félagsmótunarkenningum
(Phipps, 2007; Abbiss, 2008). Því verður
að gæta að því að verkefnin, og sá hug-
myndafræðilegi grunnur sem þau eru
byggð á, standist gagnrýna skoðun. Hægt
er að stuðla að auknu hlutfalli kvenna inn-
an raun- og tæknivísindagreina með ýmsu
móti en fyrsta skrefið hlýtur að vera um-
ræða um það hvað jafnrétti felur í sér. Um-
ræðan um lágt hlutfall kvenna innan raun-
og tæknivísindagreina virðist viðkvæm
og jafnvel óvinsæl. Ef vilji er fyrir hendi
til að fjölga konum innan greinanna þarf
að taka á þeirri grófu hegðun og áreitni
sem viðgengst innan sumra greina. Þótt
samkeppni sé hvetjandi upp að ákveðnu
marki getur hún orðið fráhrindandi ef hún
verður of ráðandi. Samkeppnisandrúms-
loft og ágengur húmor sem viðgengst í
sumum greinum er líklegt til að fæla kon-
ur frá náminu.
Þörf er á fleiri rannsóknum á sviði raun-
og tæknivísindagreina. Skoða þarf upp-
byggingu námsins og menninguna með
gagnrýnum hætti og það hvernig þessar
greinar fá á sig karllægt kyngervi, verða
karlagreinar, og hvernig slíkum stimpli er
viðhaldið innan skólastarfsins.