Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2011, Blaðsíða 54

54
Svava Björg Mörk og Rúnar Sigþórsson
(2004) að tilfinningagreind samfélags
byggist meðal annars á sjálfsþekkingu,
skilningi á öðrum og stjórn á tilfinningum.
Ígrundunargreind
Í niðurstöðunum starfendarannsóknar-
innar á Bjarma kom fram að ígrundun
varð ein af lykilforsendum fyrir faglegum
þroska starfsmannanna. Frá upphafi var
lögð áhersla á hana í skólanum enda telja
MacGilchrist og félagar (2004) hana einn af
hornsteinum lærdómssamfélaga og fleiri
fræðimenn eru sama sinnis (Rinaldi, 2006;
Senge, 1990/2006; Stoll o.fl. 2006). Unnið
var í teymum, þar sem tveir kennarar/
stjórnendur hittust einu sinni í viku og
verkefnavinnu og samræðum var fléttað
saman á fundum, ýmist þannig að allur
hópurinn vann saman eða honum var
skipt í minni hópa. Það var ekki auðvelt að
innleiða þessa starfshætti. Sumir kennar-
anna höfðu aldrei unnið á þennan hátt og
fæstir höfðu ígrundað starf sitt á þennan
hátt með öðrum. En það var ásetningur
stjórnendanna að forðast ekki ágreining og
átök, minnugir áherslu fræðimanna á að
vinna á uppbyggjandi hátt úr ágreiningi
enda sé hann óhjákvæmilegur fylginautur
skólaþróunar (Kohm, 2002; Nieto, 2009).
Það kom líka á daginn að þó að stundum
yrði neistaflug í fundarherberginu voru
flestir kennarar á því að þessi sameigin-
lega ígrundun væri sá þáttur sem hefði
gefið þeim mest yfir veturinn og að starfs-
menn yrðu að búa yfir hæfni til að ræða
saman og vinna stöðugt að sjálfsmati.
Lokaorð
Það var meginniðurstaða rannsóknarinnar
að efling skólagreinda samkvæmt líkani
MacGilchrist og félaga hafi reynst leikskól-
anum Bjarma happadrjúg við að byggja
upp lærdómssamfélag í anda Reggio
Emilia. Kennarar skólans töldu að með því
að fá tækifæri til að byggja upp samfélag
sem einkenndist af lýðræði, samvinnu,
umhyggju og virðingu hefðu þeir fengið
tækifæri til að efla sig í starfi og persónu-
legum þroska. Skýrust var kannski sú til-
finning þátttakenda að þó að þeir hefðu
ólíkan bakgrunn, ólíka menntun og sumir
hverjir ekki starfsréttindi tilheyrðu þeir
samfélagi jafningja sem hefði gefið þeim
jöfn tækifæri til að vaxa og þroskast í starfi.
Þessi árangur náðist þó ekki fyrir-
hafnarlaust. Þróunarstarfið reyndi bæði
á kennarahópinn og stjórnendurna. Skól-
inn mætti flestum þeim hindrunum sem
lýst er í þeim fræðiritum um skólaþróun
sem vitnað er til í þessari grein: Faglegum
ágreiningi í bland við tilfinningar, reynslu-
leysi, ólíkum reynsluheimi, þekkingu og
skilningi, vanmáttartilfinningu sem fylgir
breytingum og þeim þröskuldi sem sam-
virkir fagmenn þurfa að stíga yfir til að
geta slegið af faglegu sjálfstæði sérfræð-
ingsins og verða hluti af samvirkri liðs-
heild.
Hafa þarf í huga að rannsóknin stóð
einungis einn vetur – það var farinn einn
starfshringur starfendarannsóknar. Eftir
er að innleiða fleiri greindir og festa í sessi
þann árangur sem náðist. Samkvæmt
Fullan (2007) er þetta festingarstig e.t.v.
það erfiðasta í þróunarstarfi skóla og á því
veltur hvort árangur af því verður varan-
legur.