Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2011, Blaðsíða 31

31
Skólamenning og námsárangur
smíðar (e. constructs). Cortina (1993) talar
um mikilvægi fjölda atriða fyrir áreiðan-
leika.
Kvarði með tíu atriðum og lága inn-
byrðis fylgni (0,28) getur haft sama áreið-
anleika og kvarði með þremur atriðum
með hærri innbyrðis fylgni (0,57). Lágur
áreiðanleiki þarf því ekki að koma á óvart
því hér er um að ræða hugsmíð með fáum
atriðum sem liggja til grundvallar hverjum
þætti. Í frekari rannsóknum þarf að styrkja
mælitækið.
Þar sem völd og áhrif eru ríkjandi áhersla
einkennast samskiptin að mati þátttakenda
af því að völd og áhrif séu mikilvæg í skól-
anum og að um þau sé barist. Samskiptin
einkennast einnig af samanburði og sam-
keppni milli starfsmanna og þeim finnst
að stjórnendur hafi suma kennara í meiri
hávegum en aðra. Samskipti eins og þessi,
þar sem barátta ríkir um völd og áhrif,
endurspegla því ekki samvinnu, samráð
og uppbyggingu sem jafnan eru taldir
mikilvægir þættir í framsækinni stofnana-
menningu (Hoy og Miskel, 1996, 2008).
Hvað varðar áherslu á nýbreytni beinist
athyglin að breytingum. Þar sem sá þáttur
kemur sterkt fram fá kennarar að kynna
sér nýjungar, stuðningur við nýbreytni er
mikill og það virðist auðvelt að fá að prófa
nýja hluti. Þar sem nýbreytni er ríkjandi
eru skólastjórnendur einnig virkir þátt-
takendur í mótun kennsluhátta. Líta má á
þessa áherslu sem lið í framsækinni menn-
ingu (Hoy og Miskel, 1996, 2008), en þar
með er ekki endilega sagt að samstaða ríki
um þær nýjungar sem verið er að hrinda í
framkvæmd. Þátturinn forysta og stefnu-
festa byggist einnig á virkni skólastjórn-
enda við að bæta kennsluhætti. Meiri
áhrif á þann þátt hafa þó staðhæfingar um
markvissa forystu skólastjórnenda og það
að kennarar starfi eftir settri skólastefnu.
Líta má á þetta sem vísbendingar um
menningu þar sem sterkir leiðtogar stýra
sínu skipi og samstaða er um að fylgja
stefnu skólans.
Þessu til viðbótar komu fram þættir
sem beinast að kennslu sérstaklega. Þær
spurningar sem þar liggja til grundvallar
taka mið af rannsóknum Maehr og Midg-
ley (1996), en þau telja það skipta miklu
fyrir nám og námsáhuga að skólamenning
sé lituð af verkefnamiðuðu námsumhverfi
(e. task oriented culture) frekar en um-
hverfi þar sem mikill samanburður ríkir
(e. ability oriented culture). Hvað varðar
kennsluhætti benda niðurstöður þess-
arar rannsóknar til þess að munur sé milli
skólanna á þættinum sem metur áherslu
á samanburð en ekki er marktækur munur
á þættinum sem mælir áherslu á skilning.
Miklar væntingar til nemenda um árangur
tengjast báðum þessum þáttum. Hér skal
hafa í huga að áreiðanleiki mælingar á
þættinum skilningur var lágur og túlka ber
niðurstöður með varúð.
Eins og fram kemur í 5. töflu er tals-
verður munur á skólunum hvað varðar
ofangreinda þætti, þ.e. hverjir þeirra eru
meira eða minna áberandi á hverjum
stað. Þess ber að geta að spurningarnar
sem voru lagðar til grundvallar í kenn-
arakönnuninni eru engan veginn full-
nægjandi til kortlagningar á mismunandi
gerðum skólamenningar. Því ber að líta á
þessar niðurstöður sem vísbendingar um
áherslur.