Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2011, Blaðsíða 110

110
„Kannski erum við orðnar svo miklar strákastelpur að það haga sér allir eins“
greinunum á ólíkan máta. Í takt við um-
fjöllun Faulkner (2000) og Kvande (1999)
skilgreindu langflestar sig sem „strákas-
telpu“. Þær aðlöguðust menningunni vel
og tóku fram að þær fyndu lítið fyrir lágu
hlutfalli kvenna. Sumar lögðu jafnframt
áherslu á að greina sig frá kvenlegri hegð-
un sem þær töldu einkenna kvennahópa,
svo sem að „slúðra“, „fara saman á kló-
settið“ og gera „eitthvað svona stelpudót“.
Þær töldu að hinn mikli fjöldi karla leiddi
til þess að menningin væri skemmtilegri
og meira „frískandi“. Þannig höfðu þær
tileinkað sér ríkjandi orðræðu menningar-
innar og kynjaða sýn líkt og kom fram í
rannsókn Henwood (1998).
Flestir viðmælendur samsömuðu sig
ríkjandi menningu en gerðu sér jafnframt
grein fyrir því að hún ætti ekki eins vel við
alla „Kannski að maður myndi taka meira
eftir því ef að maður væri ekki svona mik-
ill strákur í sér stundum.“ Þær sem síður
samsömuðu sig ríkjandi andrúmslofti
fundu meira fyrir karllægninni „og auð-
vitað, það er dálítið mikið stráka svona,
dominance í þessu“. Umfang strákakúlt-
úrsins virðist mismunandi eftir fögum og
mest áberandi í rafmagns- og tölvuverk-
fræði. Í öllum greinunum er hins vegar
ríkjandi viðmið mjög karllægt og endur-
speglast í gildum, námsfyrirkomulagi,
viðhorfum til kvenna og nemenda í heild.
Karllæg staðalmynd af vísindamanni var
augljós hjá viðmælendum og náskyld hefð-
bundinni ímynd (Þorgerður Einarsdóttir,
2007). Þótt prófessors-ímyndin sé karllæg
og einsleit, og feli í sér jaðarsetningu kven-
leika (Faulkner, 2000; Kvande, 1999; Rolin,
2008) virtust sumar kvennanna samsama
sig henni. „Sem barn sá ég fyrir mér að ég
væri með svona grátt úfið hár í einhverj-
um slopp að (hlátur) gera einhverjar upp-
finningar“.
Sjálfum sér verstar
Munur á hegðun kynjanna var gjarnan
útskýrður með tilvísunum í eðlishyggju
sem lituðust af einstaklingshyggjusýn.
Þannig lögðu viðmælendurnir áherslu á
það sem skildi kynin að og gerði þau ólík.
Karlmennska markaði viðmiðið og kven-
leg hegðun, sem stangaðist á við viðtekið
atferli, var gerð að vandamáli. Ástæðuna
fyrir fæð kvenna var að finna hjá konum
sjálfum. Þær „þori“ ekki í raunvísindi, hafi
ekki sjálfstraust og treysti sér ekki til að
stunda nám í greinunum. Konur séu al-
mennt meira stressaðar í náminu, „stelpur
vilji fá meira á hreint“ og eru „uppteknari
við að gera allt rétt“. Þetta valdi þeim
auknu álagi, aftri þeim jafnvel í náminu og
verði til þess að þær ýmist hefji það ekki
eða hætti í því. Þær séu almennt dómharð-
ari en karlar og hafi auk þess meiri áhyggj-
ur af því hvað fólki finnst um þær. Konur
taki því persónulegar ef þeim gengur illa
en karlar „gera sér betur grein fyrir því að
það er ekkert persónulegt“ þótt illa gangi
einu sinni. Með öðrum orðum þá sjái kon-
ur ekki það sem körlum er ljóst. Eðlis-
hyggjan og tvíhyggjan sem skipar körlum
í einn flokk og konum í annan verður hér
til þess að grafa undan konum. Því eins og
Fee (1986) bendir á, þegar karlmennska
er tengd við yfirvegun, hlutleysi og rök-
hyggju virðist sem hugtökin „konur“ og
„vísindi“ fari ekki saman. Þessi viðhorf
tengjast jafnframt rótgrónum hugmynd-