Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2011, Side 75

75
Hönnun skólabygginga í deiglu nýrra kennsluhátta
þó leika stórt hlutverk við hönnun skólans
sem lengst gengur í þessu tilliti. Þakgarðar
og útipallar utan við kennslurými, fjöl-
nota skólalóð með tækifærum fyrir alla
aldurshópa ásamt litlu skógarsvæði til úti-
kennslu má líta á sem brýr á milli skóla og
umhverfis, bæði í áþreifanlegum og menn-
ingarlegum skilningi.
Loks virðist þátttaka margra hagsmuna-
aðila í hönnunarferli á undirbúningsstigi
vera árangursrík nálgun þegar kemur að
hönnun nýrra skólabygginga. Samráðs-
ferli af því tagi var fyrst reynt á Íslandi
um síðustu aldamót og hefur verið nýtt í
mörgum sveitarfélögum á síðustu árum.
Fulltrúar samfélagsins á hverjum stað,
embættismenn, rannsakendur, kennarar,
nemendur, tæknimenn, verkfræðingar og
arkitektar hafa náð saman í lýðræðislegu
ferli og þróað framsæknar hugmyndir um
hönnun sem endurspeglar nýja þekkingu
og nýjar leiðir í námi og kennslu. Árangur-
inn má ráða af hönnuninni sjálfri og því
starfi sem fram fer í nýjum byggingum en
líka rituðum heimildum um samráðið og
viðtölum við starfsmenn skóla eins langt
og þau ná um þetta efni.
Þegar niðurstöður okkar eru skoðaðar í
ljósi af hönnunarþemunum sjö sem lýst var
í skýrslu OECD/PEB og DfES fyrir skóla
21. aldar má auðveldlega greina ríkan
samhljóm við mörg þemun. Nýlegar skóla-
byggingar á Íslandi virðast einnig endur-
spegla líka þróun og í öðrum löndum og
ríma við sumar framsæknustu skólabygg-
ingar heimsins (Walden, 2009). Þó ber að
hafa í huga að klasar kennslustofa eða opin
kennslurými eru ekki nýjar hugmyndir
heldur hafa verið reynd í mörgum löndum
á liðinni öld. Þeim tilraunum var oft mætt
af tortryggni og þær hafa ekki alltaf leitt
til róttækra breytinga á námi og kennslu.
Þetta á líka við hér á landi. Ný þekking og
innsæi sem lýtur að bættri menntun ásamt
örri tækniþróun virðist hins vegar hafa
skapað nýjan jarðveg fyrir breytingar á
skólastarfi (Törnquist, 2005).
Rannsókn okkar á skólabyggingum og
umhverfi náms er ætlað að veita yfirlit um
hönnun samtímans og kanna með hvaða
hætti hönnun hefur þróast til móts við
þarfir framtíðar. Við munum í framhaldi
leitast við að greina kennsluaðferðir, við-
horf og námsárangur til að sjá hvernig
þessir þættir tengjast skipan húsakynna í
skólum. Við munum rannsaka breytingar
á eldri byggingum og viðbyggingum og
fjalla um gamlar byggingar í ljósi nýrra.
Við munum líta betur á innra skipulag í
kennslurýmum og ígrunda betur hlut upp-
lýsingalinda, miðla og nýrrar tækni. Tengsl
kennsluhátta og umhverfis verða skoðuð
nánar út frá fyrirliggjandi gögnum en
fyrstu niðurstöður benda til þess að kenn-
arar sem kenna í opnu kennslurými hafi
með sér meira samstarf en þeir sem kenna
í hefðbundnum kennslustofum (Anna
Kristín Sigurðardóttir og Torfi Hjartarson,
2011). Loks verður áhugavert að fylgjast
með þeim fimm skólum sem hér voru til
athugunar auk annarra skóla sem undir
rannsóknina heyra og sjá hvernig gamalli
hönnun og nýrri reiðir af í áranna rás.