Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2011, Síða 124

124
Samræmd próf í núverandi mynd voru tekin upp við lok skyldunámsins árið 1977 og
árið 1996 í 4. og 7. bekk. Í þessari grein er sagt frá rannsókn sem beindist að því að kanna
hvaða mark íslenskuprófið í 7. bekk setti á íslenskukennslu í 6. og 7. bekk. Rannsóknin var
eigindleg tilviksrannsókn í fjórum grunnskólum. Rætt var við kennara og nemendur og
gerðar vettvangsathuganir.
Niðurstöður rannsóknarinnar bentu til þess að inntak íslenskukennslunnar einkenndist
af skýrri aðgreiningu efnisþátta og mikilli áherslu á málfræði og stafsetningu. Í þremur
skólanna einkenndist kennslutilhögun í málfræði af stuttum innlögnum kennara frá
töflu og einstaklingsvinnu nemenda í verkefnabækur. Í bókmenntum voru lesnar sögur
og nemendur svöruðu skriflegum spurningum. Í fjórða skólanum var meira lagt upp úr
þemavinnu og samþættingu en sú áhersla var látin víkja í aðdraganda prófsins í 7. bekk.
Í stórum dráttum fylgdust nemendur að í kennslubókunum. Stundum var þó bætt við
verkefnum eða dregið úr kröfum til að mæta misjöfnun námshraða.
Kennarar settu kennslutilhögun sína í 6. bekk ekki beinlínis í samband við samræmda
prófið. Þó fór ekki milli mála að í aðdraganda prófsins í 7. bekk tók íslenskukennslan mið
af þeirri hugmynd að unnt væri að bæta árangur nemenda með því að kenna og læra
beinlínis undir prófið. Umræða nemenda um íslenskunámið var lituð af sömu hugmynd.
Rannsóknin var hluti af stærra rannsóknarverkefni sem lauk 2008 og beindist einnig
að kennslu í náttúrufræði og íslensku á unglingastigi.1 Athygli vekur að þrátt fyrir ólíkan
tilgang samræmdu prófanna í 7. og 10. bekk, þegar rannsóknin var gerð, hafði íslensku-
kennslan í 6. og 7. bekk og orðræða nemenda um prófið öll sömu megineinkenni og á
unglingastiginu. Þetta vekur spurningar um raunveruleg áhrif samræmdu prófanna á ís-
lenskukennslu og að hve miklu leyti hún mótist af gróinni hefð fyrir kennsluháttum af því
tagi sem lýst er í greininni.
1 Rannsóknin var doktorsverkefni höfundar. Það var styrkt af Rannsóknasjóði Háskólans á Akureyri.
Virk námskrá í íslensku í 6. og 7. bekk
grunnskóla í ljósi samræmda íslensku-
prófsins í 7. bekk
Rúnar Sigþórsson
Háskólanum á Akureyri
Ritrýnd grein
Tímarit um menntarannsóknir /
Journal of Educational Research (Iceland) 8, 2011, 124.-143.