Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.10.2010, Síða 181

181
að þeim hefði verið svipt upp af fellibyl og að þeir væru staddir ofan á ein-
hvers konar kletti, þutu allir af stað; hásetarnir tóku víntunnur, köstuðu
þeim í hönd Míkrómegasar og fleygðu sér á eftir. Rúmfræðingarnir tóku
fjórðungsbogana sína, hringgeirana og Lappastúlkurnar, og klifruðu niður
á fingur íbúa Satúrnusar. Þeir fóru svo mikinn að hann fann að lokum eitt-
hvað hreyfast sem kitlaði fingurna: Þetta var járnbútur sem var stungið í
neðsta hluta vísifingurs. Af þessum fiðringi áleit hann að eitthvað hefði
komið út úr litla dýrinu sem hann hélt á, en í fyrstu grunaði hann ekkert
annað. Smásjáin sem gat rétt svo greint hval og skip fékk ekki numið verur
jafn ógreinilegar og menn. Ég ætla mér ekki að særa hégómagirnd neins,
en mér ber skylda til að biðja hina mikilsmegandi um að gera hér með mér
litla athugun: Ef við værum fimm fet á hæð þá værum við eins og skepna
sem er hér um bil sex hundruð þúsundasti hluti þumals á hæð, á kúlu sem
er sex fet að ummáli. Ímyndið ykkur efniseind sem gæti haldið á jörðinni í
hendi sér og hefði líffæri í réttu hlutfalli við okkar – og vel getur verið að
til sé mikill fjöldi af þessum efniseindum – en sem sagt – ég bið ykkur að
ímynda ykkur hvað þeim fyndist um bardagana sem urðu til þess að við
þurftum að láta tvö þorp af hendi.
Ég efast ekki um að ef einhver af kafteinum hinna miklu fótgönguliða
læsi nokkurn tíma þetta verk, þá hækkaði hann liðshúfurnar um að minnsta
kosti tvö stór fet, en ég get sagt honum strax að það er tilgangslaust þar
sem hann og hans fólk verður alltaf óendanlega smátt.
Heimspekingurinn okkar frá Síríusi þurfti sannarlega að búa yfir stór-
kostlegri færni til að taka eftir atómunum sem ég er að tala um! Þegar
Leeuwenhoek og Hartsoeker voru þeir fyrstu til að sjá, eða halda sig sjá,
ögnina sem við erum mótuð úr, var þeirra uppgötvun ekki nærri því jafn
merkileg.10 Mikið varð Míkrómegas ánægður þegar hann sá þessar litlu
vélar hreyfast á meðan hann gaumgæfði allar þeirra ferðir og fylgdist með
öllu sem þær gátu gert! Hvernig hann hrópaði upp yfir sig! Hvað hann var
kátur þegar hann setti smásjárnar í hönd förunautar síns! „Ég sé þá, sögðu
þeir báðir í einu; sjáið þér ekki að þeir bera byrðar, beygja sig og rétta?“
Þegar þeir mæltu svo skulfu hendur þeirra, í senn af gleðinni við að sjá
þessi einkar nýstárlegu fyrirbæri og af ótta við að glata þeim. Íbúi
Satúrnusar, sem sveiflaðist á milli tortryggni og trúgirni, taldi víst að þeir
10 Antoni van Leeuwenhoek (1632–1723) var hollenskur náttúrufræðingur og smá-
sjársmiður sem meðal annars sýndi fyrstur manna fram á hringrás blóðsins og
lýsti lögun blóðkorna. Nicolas Hartsoeker (1656–1725) var hollenskur læknir og
eðlisfræðingur sem fullkomnaði smásjána og sjónaukann.
MÍKRÓMEGAS