Peningamál - 01.11.2002, Síða 36

PENINGAMÁL 2002/4 35
lausafé óvænt og stundum þannig að breytingin er lítt
sýnileg og þá riðlast þetta samband. Við túlkun þess-
ara vísbendinga ber þó að taka tillit til þess að endur-
hverf viðskipti Seðlabankans eru til tveggja vikna og
skekkja þau því vaxtamyndunina til sama tíma á
krónumarkaði.
... og lítil þörf fyrir fyrirgreiðslu í Seðlabanka ...
Samkvæmt upplýsingum sem Seðlabankinn hefur
yfir að ráða má ætla að u.þ.b. tveir þriðju hlutar
stöðunnar í endurhverfum viðskiptum um þessar
mundir séu notaðir til áhættuvarna vegna erlendra
afleiðuviðskipta með innlend markaðsskuldabréf.
Erlendir fjárfestar virðast hafa lítinn áhuga á því að
taka stöðu í íslensku krónunni og vilja einungis
kaupa ávöxtun af innlendum skuldabréfum. Við-
skiptin fara því þannig fram að innlend lánastofnun
kaupir bréfin á markaði og tekur síðan lán hjá Seðla-
bankanum fyrir andvirði kaupanna og leggur bréfin
fram sem veð í þeim viðskiptum. Síðan er gerður
samningur við erlenda kaupandann um ávöxtunina.
Áhættan í viðskiptunum er tiltölulega lítil og greini-
legt er að hægt er að hagnast á þeim. Þetta hefur
tíðkast um nokkurt skeið og hefur Seðlabankinn ekki
amast við því þar sem aðrir aðilar á innlendum
markaði virðast enn ekki færir um að leysa þennan
þátt markaðsviðskipta. Það hlýtur þó að vera umdeil-
anlegt að kalla viðskipti af þessu tagi „sölu á
íslenskum skuldabréfum til erlendra fjárfesta“, þar
sem erlendi aðilinn leggur lítið fé fram til kaupanna
og tekur hvorki gengis- né höfuðstólsáhættu.
Vaxtamunur hefur minnkað vegna lægri vaxta hér-
lendis
Vaxtamunurinn við útlönd hefur minnkað verulega á
undanförnum mánuðum vegna lækkunar vaxta hér á
landi. Í lok júlí var vaxtamunur, eins og hann er
mældur miðað við þriggja mánaða ríkisvíxla hér og
erlendis, 5,26 prósentur og vaxtamunur á millibanka-
markaði mældist 4,83 prósentur. Í lok október var
vaxtamunurinn á ríkisvíxlunum 3,15 prósentur og
3,29 prósentur á millibankamörkuðum. Seðlabankar
í öðrum löndum, hafa haldið að mestu að sér höndum
við vaxtabreytingar síðustu vikur utan hvað sviss-
neski seðlabankinn lækkaði vaxtabilið, sem hann
notar til viðmiðunar, um 0,5 prósentur og danski
seðlabankinn lækkaði 14 daga útlánsvexti sína
tvisvar í ágúst um 0,05 prósentur hvort skipti. Þessi
aðgerð danska seðlabankans er nokkuð óvenjuleg þar
sem hann hefur að jafnaði fylgt nákvæmlega eftir
vaxtabreytingum evrópska seðlabankans. Hins vegar
hafði danska krónan styrkst og þar sem danski seðla-
bankinn hafði keypt gjaldeyri á tímabilinu maí til
ágúst fyrir tæpa 16 milljarða danskra króna var
ákveðið að minnka þrýstinginn á genginu og lækka
vextina. Þessi þróun hefur nú að einhverju leyti
snúist við.
Verðbréfaviðskipti eru mikil um þessar mundir
Verðbréfaviðskipti hafa verið lífleg að undanförnu
bæði á hlutabréfa- og skuldabréfamarkaði. Septem-
ber var metmánuður í skuldabréfaviðskiptum og var
veltan rétt tæplega 100 ma.kr. eins og sjá má á
mynd 7. Mikið hefur verið gefið út af húsbréfum og
húsnæðisbréfum upp á síðkastið og stefnir í metár í
útgáfu þeirra, alls um 49,3 ma.kr. en áætlun í janúar
sl. gerði ráð fyrir 47,2 ma.kr. útgáfu á árinu. Þetta
segir þó ekki alla söguna því að 36,7 ma.kr. fara í
endurgreiðslur eldri lána. Íbúðalánasjóður gerir ráð
fyrir eitthvað meiri útgáfu á næsta ári, eða 52,5
ma.kr., en endurgreiðslur munu þá nema 40,5 ma.kr.
Hlutabréfaverð hefur verið tiltölulega stöðugt og
hefur vísitala aðallista Kauphallarinnar sveiflast frá
því í febrúar á þessu ári á bilinu 1.250 til 1.330 stig.
S O N D J F M A M J J A S O
2001 2002
0
20
40
60
80
100
120
140
Ma.kr.
Skuldabréf
Hlutabréf
Mynd 7
Viðskipti í Kauphöll Íslands
Heimild: Kauphöll Íslands.
Mánaðarleg gögn september 2001 - október 2002