Peningamál - 01.07.2008, Side 15

Peningamál - 01.07.2008, Side 15
ÞRÓUN OG HORFUR Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM P E N I N G A M Á L 2 0 0 8 • 2 15 Útflutningsverðmæti sjávarafurða dregst saman Sjávarafli dróst umtalsvert saman fyrstu fimm mánuði þessa árs frá sama tíma fyrir ári. Þyngst vegur rúmlega helmings samdráttur loðnuafla og fimmtungs samdráttur þorskafla, vegna kvótaskerð- ingar á yfirstandandi fiskveiðiári. Aflaverðmæti á föstu verði var 5,5% minna á fyrstu fjórum mánuðum þessa árs en á sama tíma í fyrra. Framleiðendur fiskafurða hafa brugðist við minni afla með því að auka framleiðslu afurða sem skila mestri framlegð. Útflutningur ferskra sjávar afurða fyrstu fjóra mánuði ársins jókst t.d. um þriðjung að magni, enda hefur markaðsverð verið mjög hátt. Í byrjun júní kynnti Hafrannsóknastofnun tillögur sínar um hámarksafla á næsta fiskveiðiári sem hefst 1. september nk. Stofnunin leggur til að hámarksafli helstu botnfisktegunda verði minnkaður nokkuð. Mikil óvissa ríkir um ástand og veiðiþol loðnustofnsins og líklegt er að hámarksveiði kolmunna verði dregin saman á næsta ári. Í Peningamálum sem gefin voru út í apríl sl. var gert ráð fyrir að útflutn- ingsverðmæti sjávarafurða yrði um 8% minna á þessu ári en í fyrra. Í ljósi þess að líkur eru á að hámarksafli nokkurra helstu botnfisktegunda nema þorsks verði minnkaður á næsta fiskveiðiári og afli ýsu, ufsa, karfa og kolmunna verði nokkru minni en gert var ráð fyrir í aprílspánni, er nú gert ráð fyrir að útflutningsverðmæti sjávarafurða verði allt að 13% minna á þessu ári en á því síðasta. Búist er við að útflutningsverðmæti dragist enn frekar saman á næsta ári eða um 3%. Hefur verð sjávarafurða náð hámarki? Frá miðju ári 2004 hefur verðlag flestra sjávarafurða hækkað nær linnulaust. Nú eru merki um að markaðsástand sé að breytast til hins verra fyrir seljendur en það kemur m.a. fram í tregari sölu og verð- stöðnun eða jafnvel verðlækkun. Þetta á sérstaklega við um botnfisk- afurðir og þá sér í lagi sjófrystar og ferskar afurðir. Þó er verð flestra þorskafurða áfram afar hagstætt. Sama á við um mjöl og lýsi, enda er þar um dæmigerða hrávöru að ræða þar sem verð tekur m.a. mið af verði á jurtapróteini og jurtaolíum sem hafa hækkað mjög á seinustu mánuðum eins og flestar hrávörur. Seljendur sjávarafurða telja nokkrar ástæður vera fyrir erfiðari markaðsstöðu. Verð flestra botnfiskafurða, bæði hálf- og fullunninna, er orðið mjög hátt og verðsamkeppni við kjötvörur fer því harðnandi. Minnkandi hagvöxtur og hægari vöxtur ráðstöfunartekna í helstu markaðslöndum, t.d. í Bretlandi, hefur einnig áhrif. Þá hefur framboð nokkurra afurða aukist, t.d. ýsu og ódýrari botnfisktegunda. Í síðustu Peningamálum var gert ráð fyrir að afurðaverð hækkaði um 3,5% milli áranna 2007 og 2008. Með hliðsjón af markaðsástandi er nú reiknað með heldur minni hækkun á þessu ári en hækkunin á því næsta er svipuð og þá var gert ráð fyrir. Olíuverð í sögulegu hámarki Hráolíuverð hefur hækkað hratt undanfarna mánuði. Undanfarna tólf mánuði hefur verðið hækkað um 75% og um 40% frá sein- ustu áramótum í Bandaríkjadölum talið. Þrátt fyrir stöðugt hækkandi eldsneytisverð heldur eftirspurn áfram að aukast, þó einkum í Mið- Austurlöndum og Asíu, en þar er eldsneyti víðast hvar niðurgreitt af hinu opinbera. Þó er líklegt að draga muni úr niðurgreiðslum í þessum 1. Árlegar tölur 2000-2007. Seinni súlan fyrir árið 2007 og súla fyrir árið 2008 eru meðaltal janúar-maí. Heimild: Hagstofa Íslands. 2004 = 100 Mynd II-7 Aflaverðmæti 2000-20081 Á föstu verðlagi 2007 80 82 84 86 88 90 92 94 96 98 100 102 ‘08‘07‘07‘06‘05‘04‘03‘02‘01‘00 Heimild: Hagstofa Íslands. Mynd II-8 Útflutningsverðmæti sjávarafurða og gengi 2006-2008 Janúar - apríl, á verðlagi og gengi hvers árs Ma.kr. Annað Mjöl og lýsi 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 200820072006 Saltað Fryst Ferskt 1. Staðvirt með veginni neysluverðsvísitölu í helstu viðskiptalöndunum. Fyrir árið 2008 er sýnt meðaltal janúar - apríl. Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands. 1990 = 100 Mynd II-9 Verðlag sjávarafurða í erlendri mynt1 Á föstu verðlagi 2008 85 90 95 100 105 110 ‘08‘06‘04‘02‘00‘98‘96‘94‘92‘90

x

Peningamál

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Peningamál
https://timarit.is/publication/1144

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.