Peningamál - 01.07.2008, Blaðsíða 47

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
8
•
2
47
Í þessari rammagrein er greint frá helstu breytingum á verðbólguspá
frá því í Peningamálum 2008/1 og grunnspáin nú borin saman við
líkindadreifi ngu síðustu grunnspár.
Verðbólguhorfur hafa versnað frá síðustu spá, þó sérstaklega
til skemmri tíma. Í spánni stuðlar það að minni framleiðsluspennu
og því minni verðbólgu síðar á spáferlinum. Ástæðan er að vegna
verðbólgunnar dregst kaupmáttur ráðstöfunartekna meira saman
en spáð var í apríl, en það leiðir til þess að samdráttur einkaneyslu
verður meiri en áður var talið. Það hjálpar til við að halda aftur af
verðbólgu þegar líður á spátímann. Í síðustu Peningamálum var gert
ráð fyrir að stýrivextir næðu hámarki í 15,75% og tækju smám sam-
an að lækka þegar líður á árið. Bankastjórn Seðlabankans ákvað hins
vegar að hækka vexti í 15,5%. Nú er gert ráð fyrir að vextir haldist
óbreyttir í því stigi og lækki ekki fyrr en í byrjun næsta árs. Með þess-
um stýrivaxtaferli næst verðbólgumarkmiðið á sama tíma og gert var
ráð fyrir í síðustu spá.
Gengi krónunnar heldur lægra en gert var ráð fyrir í apríl
Gengisferill krónunnar sem reiknað er með í grunnspánni er ekki
fjarri ferlinum í síðustu grunnspá. Gengi krónunnar verður þó lægra
framan af spátímanum, því að þróunin undanfarið bendir til þess að
dregið hafi úr líkum á því að krónan styrkist fram á næsta ár. Í apr-
íl var gert ráð fyrir að aðgerðir Seðlabankans og stjórnvalda til að
bæta virkni innlendra fjármálamarkaða, háir vextir og lágt raungengi
styddu við gengi krónunnar. Það hefur ekki gengið eftir. Hins vegar
styrkist krónan heldur þegar líða tekur á næsta ár og er í svipaðri
stöðu í lok spátímabilsins og gert var ráð fyrir í aprílspánni (mynd 1).
Minni framleiðsluspenna á þessu ári en í síðustu grunnspá, en
horfur fyrir næstu tvö ár svipaðar ...
Eins og rakið er í kafl a IV eru hagvaxtarhorfur fyrir þetta ár heldur
lakari en talið var í apríl. Í grunnspánni er gert ráð fyrir því að hag-
vöxtur næstu tveggja ára verði svipaður og þá var spáð, en innlend
eftirspurn verði heldur veikari á spátímanum. Það dregur úr verð-
bólguþrýstingi. Á móti vegur hins vegar að vöxtur framleiðslugetu
á þessu og næsta ári er talinn verða heldur minni en í síðustu spá,
vegna neikvæðra áhrifa hækkana orku- og hrávöruverðs og lánsfjár-
kreppunnar, sem talin eru vara lengur en spáð var í apríl. Framleiðslu-
spenna í ár verður því nokkru minni en talið var í apríl, en spáin fyrir
árin 2009-2010 er svipuð (sjá mynd 2). Hámark framleiðsluslakans
er þó heldur minna og næst fyrr.
... en vöxtur launakostnaðar á framleidda einingu heldur meiri
Hægari vöxtur framleiðslugetu kemur fram í hægari framleiðnivexti,
sem ekki nær sér á strik fyrr en líða tekur á spátímann. Að auki eru
horfur á að launahækkanir verði meiri á þessu og næsta ári en talið
var í apríl. Hægari aukning atvinnuleysis og meiri verðbólga (sjá kafl a
VI) eru meginskýringarnar. Meiri launavöxtur og minni vöxtur fram-
leiðni leiða til þess að launakostnaður á framleidda einingu eykst og
þar með verðbólga.
Skammtímaverðbólguhorfur hafa enn á ný versnað
Verðbólguhorfur til skamms tíma hafa versnað enn frekar frá síðustu
Peningamálum. Í grunnspánni nær verðbólga hámarki í rúmlega
13% á þriðja fjórðungi ársins, samanborið við 11% í aprílspánni.
Eins og sjá má á mynd 3 var í apríl talið mjög ólíklegt að verðbólga á
þessu ári yrði svo mikil.
Samkvæmt endurskoðaðri grunnspá mun verðbólga haldast
áfram mjög mikil fram á næsta ár, en taka að minnka tiltölulega hratt
þegar líður á árið, þótt áfram verði hún nokkru meiri en í aprílspánni
allt fram á árið 2010. Áfram er því spáð að verðbólga verði komin í
Rammagrein IX-1
Breytingar á
verðbólguspá frá
Peningamálum 2008/1
50% óvissubil
75% óvissubil
90% óvissubil
Grunnspá PM 2008/1
Mynd 1
Gengisvísitala
Grunnspá og óvissumat PM 2008/1 ásamt grunnspá PM 2008/2
Heimild: Seðlabanki Íslands.
31/12 1991 = 100
Grunnspá PM 2008/2
90
110
130
150
170
190
210
2006 2007 2008 2009 2010 ‘11
50% óvissubil
75% óvissubil
90% óvissubil
Grunnspá PM 2008/1
Mynd 2
Framleiðsluspenna
Grunnspá og óvissumat PM 2008/1 ásamt grunnspá PM 2008/2
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
% af framleiðslugetu
Grunnspá PM 2008/2
-10
-8
-6
-4
-2
0
2
4
6
2006 2007 2008 2009 2010 ‘11
50% óvissubil
75% óvissubil
90% óvissubil
Grunnspá PM 2008/1
Mynd 3
Verðbólga
Grunnspá og óvissumat PM 2008/1 og grunnspá PM 2008/2
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
%
Grunnspá PM 2008/2
Verðbólgumarkmið
-4
-2
0
2
4
6
8
10
12
14
2006 2007 2008 2009 2010 ‘11