Skírnir - 01.01.1975, Side 7

ÞORSTEINN GYLFASON
Ætti sáiarfræði að vera til?
i
Ef að líkum lætur býst allur þorri lesenda þessa samsetnings við
því að spurningunni sem er yfirskrift hans verði svarað neitandi
áður en lýkur, og það jafnvel afdráttarlaust. Þessu góða fólki hlýt
ég að valda vonbrigðum strax í upphafi máls míns og segja því sem
satt er að ég get aðeins svarað því hvort sálarfræði ætti að vera til
á einn veg: ég veit það ekki. Samt þykir mér ómaksins vert að
spyrja þessarar spurningar og gá hvort ég get ekki velt henni fyr-
ir mér þótt engin von sé um endanlegt svar af eða á. Og má nú
vænta frekari vonbrigða en fyrr með því að markið er ekki hærra
sett og stefnt á sjálfan sannleikann um sálarfræði - eða þá eitthvert
annað efni úr því að ég treysti mér ekki til við hana blessaða. Enn
verður svo að vera um vonbrigðin. Sálfræðingar geta leitað sann-
leikans um fræði sín ef þeir kæra sig um. Sjálfur kýs ég að velta
vöngum í þeirri trú að enginn maður hafi hlotið fegurri eftirmæli
en sá sem um var sagt: vafi hans var miklu betri en vissa hinna.
Ég talaði um endanlegt svar af eða á við spurningu minni og
gleymdi því þá að við annarri eins spurningu þarf ekki að vera til
neitt eitt endanlegt svar. Raunar virðist blasa við, um leið og hug
er um það leitt, að spurninguna megi skilja að minnsta kosti
þrennum skilningi með þeim afleiðingum að svörin hljóti að verða
ólík eftir því hvernig hún er skilin. Við getum komið þeim orðuin
að þrennum skilningi hennar að hún geti verið spurning um starfs-
grein, um námsgrein eða um frœðigrein. Ef til vill er ekki úr vegi
að fara fáeinum orðum um hvern þessara kosta.
Lítum fyrst á sálarfræði sem starfsgrein. Menn vita að sálfræð-
ingum er ætlað að vinna margvísleg störf: algengust þeirra eru að
líkindum annars vegar líknarstörf á sjúkrahúsum eða vistheimilum
fyrir hugsjúka og geðveika og hins vegar ýmis þj ónustustörf, ráð-