Skírnir - 01.01.1975, Page 212

Ritdómar
SAGA ÍSLANDS I-II
Samin að tilhlutan Þjóðhátíðarnefndar 1974
Ritstjóri Sigurður Líndal
Reykjavík 1974 og 1975
Þab má heita mikill viðburður í íslenskri sagnfræði að nú skuli hafin útgáfa á
stórri Islandssögu, og tvö fyrstu bindin komin út. Fyrsta bindi sögunnar skipt-
ist í sex tiltölulega sjálfstæða kafla sem ritaðir eru af fimm mönnum.
Fyrsti kafli er stutt ágrip um jarðsögu íslands eftir Þorleif Einarsson (23
bls.). Þá tekur við kafli eftir Sigurð Þórarinsson sem heitir Sambúð lands
og lýSs l ellefu aldir (68 bls.). Þá er kafli eftir Kristján Eldjárn er nefnist
FornþjóS og minjar (51 bls.). Jakob Benediktsson ritar þar næst kaflann Land-
nám og upphaf allsherjarríkis (41 bls.). Loks skrifar ritstjóri verksins Sigurð-
ur Líndal tvo síðustu kaflana, nefnist hinn fyrri Island og umheimurinn (24
bls.), en hinn síðari Upphaf kristni og kirkju (57 bls.).
I formála rekur ritstjóri sögunnar Sigurður Líndal ekki hvernig ritið var
skipxxlagt í byrjun. Er það miður því að fróðlegt hefði verið að vita hvaða
sjónarmið þóttu mikilvægust við það skipulagsstarf eða hvernig þau mál æxl-
uðust. Hinsvegar segir Sigurður að stefnan hafi verið að ritið næði til sem
flestra þátta íslandssögunnar „þannig að auk stjórnmála-, atvinnu- og menn-
ingarsögu yrði þar saga sjálfs landsins og náttúru þess“ - eins og hann kemst
að orði (bls. VIII). Það er auðvitað þakkarvert að menn setji markið hátt, en
við lestur bókarinnar læðist þó að manni sá grunur að atvinnu- og efnahags-
saga hafi orðið útundan með einhverjum hætti. AS vísu er að finna tveggja
blaðsíðna kafla í ritgerð Jakobs Benediktssonar sem nefnist „Atvinnuhættir og
vcrzlun" (bls. 166-67), en það er líka allt og sumt. Á nokkrum stöðum er tal-
að almennt um silfur og vaðmál, en sú mynt sem helst er talað um eru róm-
versku peningarnir margræddu og snertir það harla lítið efnahagsmál. Sjá má
aS í væntanlegu öSru bindi þessa verks verði þessi mál eitthvað rædd, en þó
ekki efnahagsmál á víkingaöld. Hvergi er minnst á þá flóðöldu arabísks silfurs
sem fór yfir Norðurlönd á víkingaöld og sjá má merki í íslenskum fornleifum.
Varla er heldur minnst á hina miklu þrælaverslun víkingaaldar sem lýst er í
samtíma evrópskum heimildum. Verslunar- og viðskiptaeðli víkingaaldar er
ekki undirstrikað nógsamlega. Verður þetta að teljast alvarleg vöntun í rit
sem þetta.