Skírnir - 01.01.1975, Síða 230

228
RITDOMAR
SKIRNIR
leyfir sér að taka sér slíkt bókmál í munn undir slíkum kringumstæðum sem
þessum.
Ekki bittir þýðandinn heldur í mark með allra síðustu orðum Medeiu í um-
ræddum kafla en þau hljóða svo: „Grát þau síðan. Og þó að þú myrðir þau eru
þau þér hjartfólgin - Æ, hvílík byrði er mér á herðar lögð!“ Einhverra hluta
vegna hefur þýðandinn umskrifað eða breytt síðustu setningunni. Á frummál-
inu hljóðar hún: „dystykhes d’ ego gyne,“ en það þýðir „ógæfusöm kona ég“.
Þessi orð ber að skilja í framtíðarmerkingu (ég verð ógæfukona) og mynda
í látleysi sínu áhrifamikið hámark eftir þá lýsingu sem á undan er komin
á því sem hún sér bíða sín eftir að hún hefur drepið börnin: henni er full-
ljóst að hún er um leið að drepa sína eigin hamingju og að hún eigi ekkert í
vændum annað en grát og nístandi kvöl. Það er ekki laust við að einmitt þessi
orð veki hjá áhorfanda eða lesanda vorkunn með Medeiu en það gera aftur á
móti ekki orðin „Æ, hvílík byrði er mér á herðar lögð! “ Þau tjá lítið annað
en sjálfsvorkunnsemi en umritanir af þessu tagi eiga auðvitað ekki rétt á sér
nema þær þjóni verkinu.
Eg get að lokum ekki stillt mig um að minnast hér á danska þýðingu á
Medeiu sem nær miklum áhrifum á einföldu, bundnu máli en það er þýðing
skáldkonunnar Inger Christensen sem kom út í Kaupmannahöfn árið 1973 og
var flutt þar á sviði. Eftirtektarvert er að þessi þýðing er ekki gerð beint eftir
frummálinu heldur eftir öðrum þýðingum á þýzku og ensku. Orð Medeiu sem
rætt var um hér að ofan eru þar þýdd á þennan veg:
„ ... sá kan jeg siden græde. Ja for selv
om jeg slár mine bprn ihjel sá blir de ved
at være mine. Jeg ulykkelige kvinde!"
Þetta sýnir að fari ekki saman lærdómur og skáldskapargáfa er hin síðarnefnda
þyngri á vogarskálinni því með hana að leiðarljósi má rata að kjarna þess
sem verið er að segja þó eftir krókaleiðum sé. En lærdómur og grískukunnátta
Jóns Gíslasonar mundi að mínum dómi nýtast betur ef hann veldi sér til þýð-
inga önnur verk en þau sem í rauninni er ekki á færi annarra en beztu Ijóð-
skálda að þýða svo vel sé.
Kristján Árnason
HANS SCHOTTMANN:
DIE ISLÁNDISCHE MARIENDICHTUNG
Múnchner germanistische Beitrage, hrsg, von W. Betz
und H. Kunisch. Band 9. Múnchen 1973
Rannsóknir á norrænum helgikvæðum hafa um langt skeið legið niðri; það
eru nær 17 ár síðan rit Wolfgangs Lange, Studien zur christlichen Dichtung
der Nordgermanen, kom út, en þetta ágæta verk mun lítt vera kunnugt hér á
landi og ég veit ekki til þess að um það hafi hér spunnist umræður. Nú hefur