Sagnir - 01.06.1998, Page 74

Sagnir - 01.06.1998, Page 74
þurfti því ekki frekara bakland. Að vísu bar alltaf á andstöðu þeirra Anderssons og Clovers, sem einnig njóta vissulega mikillar virðingar sem fræðimenn. Við doktorsvörn mína mættu þau grafalvarleg og full af gagnrýni en sama ár og ég birti Feud, gaf Carol J. Clover út bókina The Medieval Saga. Þar er því haldið á lofti að Íslendingasögur hefðu strax frá upphafi verið bókmenntaverk. Þetta gerir hún án þess að minn- ast nokkurn skapaðan hlut á löggjöf og samfélag í rannsókn sinni. Í raun heldur Clover því fram að allt frá landnámsöld fram á miðja 12. hafi Íslendingar ekki getað ritað um eigið samfélag og samtíma. Íslendingasögurnar hafa að mínu mati bæði að geyma samtímavitnis- burð og bókmenntalega hefð. Bók- menntafræðingar hafa einungis lagt áherslu á þetta bókmennta- lega gildi - að annað útiloki hitt. Tökum Thomas Hardy sem dæmi, þetta eru góðar bókmenntir en endurspegla jafn- framt breskt samfélag á 19. öld. Löggæslulaust þjóðveldið krafðist mikils af einstaklingnum. Hann leitaði því í smiðju frásagnarinnar til að fá skynbragð á rétt og rangt. Þannig lýsa Íslendingasögurnar hvernig átti að leysa úr deilum án þess að til stór-átaka kæmi. Það hefur löngum verið rík frásagnarhefð á Íslandi. Sögurnar lýsa lífi alþýð- unnar, eru hvorki annálar né epískar frásagnir. Af hverju heldur þú að íslenskir sagnfræðingar hafi forðast í lengstu lög að nota Íslendingasögur sem félagssögulegar heimildir? Þetta hefur verið viðkvæmt umræðuefni. Á tímum sjálfstæðisbaráttunnar var uppi heil kynslóð fræðimanna sem fannst það vera sitt hlutverk að upphefja íslenska menningar- sögu. Íslendingasögurnar áttu að vera krýningardjásn íslensks þjóðernis og rétt- læta þar með tilkall til sjálfstæðis. Röksemda- færslan gekk út á að sögurnar væru til marks um frjóan og merkan skáldskap sem miklir rithöfundar höfðu skapað. Þær höfðu mikið listrænt gildi og það útilokaði með öllu notagildi þeirra sem samtímaspegill. Þetta var einnig gullöld pósitív- ismans. Sagnfræðirannsóknir snerust að mestu um rakningu atburða þar sem heimildirnar stýrðu algjörlega efnis- tökum. Það sem ekki var hægt að færa sönnur á, var álitið vera hreinn skáld- skapur. Þessi þankagangur gerði sögurnar einnig sjálfkrafa að skáldskap en hafnaði þeim sem sögulegar heimildir. Mannfræðin hefur hjálpað mér mikið að ná tökum á Íslendingasögunum. Lítið fór fyrir þessari fræðigrein er heimildagildi sagnanna var hvað harðast hafnað. Ég er fullviss um að aðferðir og kerfi mannfræðinnar komi að góðum notum við sagnfræðirannsóknir almen. Fræðigreinin leggur minni áherslu á kenningar en því meiri á greiningu og aðferðir. Þetta skerpir hæfni þína til að sjá og greina ákveðin myn- stur sögunnar. Mannfræðingar taka fyrir afmarkað tímabil og greina það til hlítar en sagnfræðingar fást við langtímaþróun. Að tengja saman aðferðir mann- og sagnfræði auðveldar rannsóknir á Íslandssögu. Hún er að vissu leyti sérstök þar sem hún á sér greinilegt upphaf, landnám, og þjóðfélagið tekur umfangsmiklum breytingum fram á 14. öld. Þverfaglegar rannsóknir eru að mínu mati það sem koma skal, en hér eins og annars staðar, er vissulega rík hefð fyrir því að SAGNIR ‘ 9873 Jesse Byock Bókmenntafræðingar hafa einungis lagt áherslu á þetta bókmenntalega gildi - að annað útiloki hitt. Tökum Thomas Hardy sem dæmi, þetta eru góðar bók- menntir en endurspegla jafnframt breskt samfélag á 19. öld. Er Sigurður Nordal var að skrifa í anda bókfestukenningarinnar, þekktist ekkert sem heitir félagsleg bókmennta- fræði.
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105

x

Sagnir

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Sagnir
https://timarit.is/publication/1025

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.