Sagnir - 01.06.1998, Síða 74

Sagnir - 01.06.1998, Síða 74
þurfti því ekki frekara bakland. Að vísu bar alltaf á andstöðu þeirra Anderssons og Clovers, sem einnig njóta vissulega mikillar virðingar sem fræðimenn. Við doktorsvörn mína mættu þau grafalvarleg og full af gagnrýni en sama ár og ég birti Feud, gaf Carol J. Clover út bókina The Medieval Saga. Þar er því haldið á lofti að Íslendingasögur hefðu strax frá upphafi verið bókmenntaverk. Þetta gerir hún án þess að minn- ast nokkurn skapaðan hlut á löggjöf og samfélag í rannsókn sinni. Í raun heldur Clover því fram að allt frá landnámsöld fram á miðja 12. hafi Íslendingar ekki getað ritað um eigið samfélag og samtíma. Íslendingasögurnar hafa að mínu mati bæði að geyma samtímavitnis- burð og bókmenntalega hefð. Bók- menntafræðingar hafa einungis lagt áherslu á þetta bókmennta- lega gildi - að annað útiloki hitt. Tökum Thomas Hardy sem dæmi, þetta eru góðar bókmenntir en endurspegla jafn- framt breskt samfélag á 19. öld. Löggæslulaust þjóðveldið krafðist mikils af einstaklingnum. Hann leitaði því í smiðju frásagnarinnar til að fá skynbragð á rétt og rangt. Þannig lýsa Íslendingasögurnar hvernig átti að leysa úr deilum án þess að til stór-átaka kæmi. Það hefur löngum verið rík frásagnarhefð á Íslandi. Sögurnar lýsa lífi alþýð- unnar, eru hvorki annálar né epískar frásagnir. Af hverju heldur þú að íslenskir sagnfræðingar hafi forðast í lengstu lög að nota Íslendingasögur sem félagssögulegar heimildir? Þetta hefur verið viðkvæmt umræðuefni. Á tímum sjálfstæðisbaráttunnar var uppi heil kynslóð fræðimanna sem fannst það vera sitt hlutverk að upphefja íslenska menningar- sögu. Íslendingasögurnar áttu að vera krýningardjásn íslensks þjóðernis og rétt- læta þar með tilkall til sjálfstæðis. Röksemda- færslan gekk út á að sögurnar væru til marks um frjóan og merkan skáldskap sem miklir rithöfundar höfðu skapað. Þær höfðu mikið listrænt gildi og það útilokaði með öllu notagildi þeirra sem samtímaspegill. Þetta var einnig gullöld pósitív- ismans. Sagnfræðirannsóknir snerust að mestu um rakningu atburða þar sem heimildirnar stýrðu algjörlega efnis- tökum. Það sem ekki var hægt að færa sönnur á, var álitið vera hreinn skáld- skapur. Þessi þankagangur gerði sögurnar einnig sjálfkrafa að skáldskap en hafnaði þeim sem sögulegar heimildir. Mannfræðin hefur hjálpað mér mikið að ná tökum á Íslendingasögunum. Lítið fór fyrir þessari fræðigrein er heimildagildi sagnanna var hvað harðast hafnað. Ég er fullviss um að aðferðir og kerfi mannfræðinnar komi að góðum notum við sagnfræðirannsóknir almen. Fræðigreinin leggur minni áherslu á kenningar en því meiri á greiningu og aðferðir. Þetta skerpir hæfni þína til að sjá og greina ákveðin myn- stur sögunnar. Mannfræðingar taka fyrir afmarkað tímabil og greina það til hlítar en sagnfræðingar fást við langtímaþróun. Að tengja saman aðferðir mann- og sagnfræði auðveldar rannsóknir á Íslandssögu. Hún er að vissu leyti sérstök þar sem hún á sér greinilegt upphaf, landnám, og þjóðfélagið tekur umfangsmiklum breytingum fram á 14. öld. Þverfaglegar rannsóknir eru að mínu mati það sem koma skal, en hér eins og annars staðar, er vissulega rík hefð fyrir því að SAGNIR ‘ 9873 Jesse Byock Bókmenntafræðingar hafa einungis lagt áherslu á þetta bókmenntalega gildi - að annað útiloki hitt. Tökum Thomas Hardy sem dæmi, þetta eru góðar bók- menntir en endurspegla jafnframt breskt samfélag á 19. öld. Er Sigurður Nordal var að skrifa í anda bókfestukenningarinnar, þekktist ekkert sem heitir félagsleg bókmennta- fræði.
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105

x

Sagnir

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Sagnir
https://timarit.is/publication/1025

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.