Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.1998, Síða 59

Prestaskólinn í Reykjavík og samhengið í íslenskri prestsmenntun
menn sem vissulega stendur til hliðar við hin „prófessíónölu“ höfuðmarkmið.
Áherslan á uppbyggingu prestastéttarinnar sem fagstéttar kemur einnig fram í því
að meðal kennslugreina skólans var að finna kennimannlega guðfræði sem fól í
sér predikunarlist, barnaspumingafræði, embættisgjörð, helgisiðafræði og kirkju-
rétt. Þessar greinar átti að hluta að kenna fræðilega og að hluta verklega. Þá átti að
tengja sálfræðilegar hugleiðingar við hina kennimannlegu guðfræði, enda mynd-
aði sálfræðin uppistöðu í forspjallsvísindum þeim sem kennd voru við skólann.
í inngangi lét ég loks að því liggja að Prestaskólinn hafi tryggt mikilvægt
samhengi í menntun íslenskra presta. Ætla ég að rökstuðningur fyrir því mati sé
en þó oft dulin áhrif á menntun ef einhver lífræn tengsl eru milli nemenda og
kennara. Væntingar nemenda, áhugi þeirra eða áhugaleysi, velgengni eða föll
hafa óhjákvæmilega áhrif á kennara og kennslu þeirra. Þá skiptir samsetning
nemendahópsins miklu máli. Er hann samstæður flokkur ungra karla líkt og
vai' fyrr á tímum eða fjölskrúðugur hópur karla og kvenna af fleiri en einni
kynslóð eins og gerist æ algengara nú á tímum?
Innan hvaða hefðarfer menntunin fram?
Hvernig hefur verið staðið að prestsmenntun ti! þessa? Hvaða hefðir og
fyrirmyndir eru til staðar og hvaða áhætta er tekinn með því að fjarlægjast þær?
Til hvaða efiiahagsumhveifis og lífskjara er verið að mennta prestinn?
Efnahagsstaða samfélags og kirkju hafa áhrif á prestsmenntun. Hvað má
menntun presta kosta? Hver borgar? Hvað gefur prestskapurinn af sér til að
mæta námskostnaðinum?
Hvar í skala menntastéttarinnar skal prestunum skipað? Eiga þeir að vera
gœslumenn fornhelgra gilda eða spámannlegt ajl í samtíð sinni?
Staða menntunar í samfélaginu skiptir máli en ekki síður það menntahugtak
sem þar ræður ríkjum. Hvers eðlis er menntun almennt talin vera? Er hún
menningarleg ballest, uppsöfnuð hugarstarfssemi kynslóðanna sem gengið
skal inn í líkt og helgidóm eða er hún framsækið breytingaafl sem er ætlað að
stuðla að bættu mannlífi á líðandi stundu? Er menntun stjórntæki/vopn sem
ætti að vera í fárra höndum eða eiga allir að fá hlutdeild í henni?
Hverjir móta menntunina?
Þau yfirvöld sem stýra menntuninni setja mark sitt á hana. Eru það kirkjuleg
stjórnvöld eða veraldleg? Eru það stjórnendur í nánasta umhverfi kirkjunnar
eða fjarlægir ráðamenn sem e.t.v. eru búsettir í öðru landi?
57