Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.1998, Síða 60

Hjalti Hugason
að nokkru þegar kominn fram þar sem ljóst er að menntunin við skólann miðar
við fremur hefðbundið, kirkjulegt prestshlutverk en gengur ekki út frá þeirri rót-
tæku endurskilgreiningu sem fram hafði komið í umræðunni og stafaði af sterkri
samfélaglsáherslu upplýsingartímans.
Pretsmenntun og nútíminn
Hér hefur verið staðhæft að um prestmenntun í landinu hafi ríkt mikil þögn allt
frá upphafi og um hana hafi ekki farið fram stefnumarkandi umræða nema í
undantekningartilvikum. í raun er það tímaskekkja að leita slíkrar umræðu á fyrri
skeiðum þessarar sögu. Stefnumörkun er sjaldan á dagskrá í kyrrstæðu fámennis-
samfélagi sem auk þess lýtur erlendri stjórn. Þá var það ríkur þáttur í mennta- og
menningarkilningi fyrri tíma að í allri kennslu ætti að viðhalda fomum hefðum
fremur en að horfa til framtímar.
Hitt er alvarlegra ef stefnumörkun skortir nú á dögum þegar almennt er lagt
meira upp úr framtíðarsýn en fortíðarhyggju. Þegar 150 ár eru liðin frá stofnun
Prestaskólans er því brýn ástæða til að spyrja hvernig þessum málum sé háttað á
okkar dögum. Hefur okkur tekist að halda lífi í þeirri endurnýjun á menntun
presta í landinu sem vissulega hófst með stofnun Prestaskólans eða erum við
þrælbundin af viðjum vanans?
Vissulega á nokkur stefnumarkandi umræða sér stað um þessi mál innan vé-
banda guðfræðideildar þótt ekki fari hún hátt né sé stunduð með formlegum eða
skipulegum hætti. Stúdentar viðra þó væntingar sínar og kennarar skýra viðhorf
sín við ýmis tækifæri. Ekki skal gerð tilraun til að greina þá umræðu í smáatrið-
um. Þó skal á það bent að í henni gætir oft tveggja þátta. Annar miðar að sama
marki og sett var við stofnun Prestaskólans í Reykjavík. Hinn beinir þróuninni til
gagnstæðrar áttar.
í umræðu stúdenta verður þess sem sé oft vart að þeir telja sálgæsluhlutverkið
langmikilvægasta þáttinn í starfi prestsins og til þess beri að taka tillit við upp-
byggingu námsins. Þetta samræmist vel hinum upprunalega prestaskólaanda
hvort sem hér er gengið út frá strang-lútherskri embættisguðfræði eða ekki. Bæði
meðal kennara og nemenda á það sjónaiTnið hins vegar miklu fylgi að fagna að
höggva beri á hin nánu tengsl prestmenntunar og guðfræðináms sem á komust
við stofnun Prestaskólans. - Ekki á þann hátt að prestsmenntunin verði minna
guðfræðileg, heldur með því að mögulegt verið að stunda guðfræðinám sem ekki
felur í sér starfsmenntun presta. Hér er því ekki um það að ræða að hverfa frá
prestaskólaandanum heldur bregðast við nýju umhverfi: Fjölhyggju samfélags-
ins og fjölbreyttari nemendahópi með fjölþættari væntingar en áður gerðu vart
við sig. Það er sem sé margt sem bendir til þess að nú - 150 árum síðar - sé
kominn tími á nýja umræðu um grundvallaratriði.
58