Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.1998, Page 89

Afhverju leggjum við stund á guðfrœði?
þessum sökum kalla þær eftir róttækri endurskoðun kristinna kenninga og hins
trúarlega tungutaks, en einnig stöðu kvenna innan kirkjunnar.18
Sá hópur feminískra guðfræðinga sem hefur yfirgefið kirkju og kristni hefur
komist að þeirri niðurstöðu að kristin trú sé óforbetranleg karlatrú, sem best
komi fram í fullyrðingunni um að Guð hafi gerst karl en ekki kona. Á hinn bóg-
inn er það sannfæring þeirra kvenguðfræðinga sem endurskoða vilja kristna hefð
í ljósi kvennagagnrýninnar að kristin trú og kvennagagnrýnin séu ekki aðeins
samræmanleg, heldur hafi beinlínis sama markmið, það er að segja jafnrétti allra
óháð kyni, kynþætti eða stétt. Máli sínu til stuðnings benda þær á starf og boð-
skap Krists, en einnig sakramenti kirkjunnar, þar sem boðskapur Krists um full-
komið jafnrétti hefur varðveist í verki allt frá upphafi.
Innan kvennaguðfræðinnar má greina þríþætt markmið.19 í fyrsta lagi er um
að ræða gagnrýni. Hún beinist að karlmiðlægum hugsunarhætti kristinnar hefðar,
sem kemur meðal annars fram í neikvæðum viðhorfum til konunnar. í kristinni
hefð er konunni oft kennt um tilkomu syndarinnar og konan er gjaman talin eign
karlmannsins. En gagnrýni kvenna beinist ennfremur að þeirri staðreynd að rödd
konunnar hefur ekki fengið að hljóma til jafns við rödd karlsins og saga kvenna
er í flestum tilfellum glötuð. Þess vegna hafa konur einbeitt sér að því aðfinna
þessa týndu sögu og ljá þar með konum þá rödd sem hingað til hefur ekki fengið
að heyrast. Mikið hefur verið lagt upp úr því að sýna það og sanna að konur hafi
ekki bara verið þögul fórnarlömb, heldur hafi þær vissulega lagt sitt af mörkum
við mótun sögunnar þó að þess sé sjaldnast getið á spjöldum hennar. Þessi sögu-
lega endurheimt snýst um að endurskoða bæði þá texta sem eru fyrir hendi sem
og viðtekna túlkun þeirra. Kvennaguðfræðin fæst einnig við endurskoðun á
kenningum guðfrœðinnar í ljósi nýs skilnings á sögu og samtíð. Mikið er að ger-
ast innan kvennaguðfræðinnar nú á dögum, ekki síst hvað varðar endurskoðun
guðfræðikenninga, en Kristsfræðin og þrenningarlærdómurinn eru meðal þeirra
viðfangsefna sem ber hvað mest á um þessar mundir.20
18 Á íslandi eru kvennarannsóknir ungar en í örum vexti, einnig innan guðfræðinnar. Á síðustu
árum hafa komið út tvær bækur sem marka nýtt upphaf í íslenskri guðfræðiumræðu. Fyrst skal
þar nefna bók sr. Auðar Eir Vilhjálmsdóttur, Vinátta Guðs. Kvennaguðfrœði. í öðru lagi er um
að ræða bók sem Inga Huid Hákonardóttir ritstýrði og kallast Konur og Kristsmenn. Þœttir úr
kristnisögu íslands. Þá má einnig nefna leikrit Steinunnar Jóhannesdóttur Heimur Guðríðar.
Síðasta heimsókn Guðríðar Símonardóttur í kirkju Hallgríms.
19 Sjá Carr: Transforming Grace, bls. 7-10.
20 Elizabeth A. Johnson og Catherine Mowry LaCugna eru bandarísk-kaþólskir guðfræðingar
sem hafa fengist við endurskoðun þrenningarkenningarinnar út frá sjónarhorni kvennagagn-
rýninnar. Sjá til dæmis Johnson: She Who Is. The Mystery ofGod in Feminist Theological Dis-
course og LaCugna: Godfor Us. The Trinity & Christian Life.
87