Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.1998, Blaðsíða 152

Jón Sveinbjörnsson
lestrar og eru samin við ólfkar aðstæður sem oft er lítið vitað um hverjar voru.
Menn líta gjarnan þannig á að hlutverk guðfræði Nýja testamentisins felist í að
setja fram kenningar sem byggðar eru á fræðilegum lestri, þekkingu á textum
Nýja testamentisins og félagslegum aðstæðum hinna fyrstu kristnu manna. Hlut-
verk guðfræði Nýja testamentisins felst ekki síður og kannske fyrst og fremst í að
gera okkur sjálf hæf að lesa texta Nýja testamentisins og gera aðra hæfa til þess
- að lesa með öðrum - í stað þess að lesa Jyrir aðra.
Þarna hljóta þýðingarfræði að gegna veigamiklu hlutverki. Þegar þýtt er af
einu máli á annað skiptir það miklu máli að framsetningin tjái innihald þeirrar
hugsunar sem höfundur setur fram. En það er ekki nóg. Þýðandinn verður að láta
lesandanum eftir að heimfæra textann til eigin aðstæðna, uppgötva merkingu
textans fyrir sig og það samhengi sem hann lifir í.
Ný íslensk biblíuþýðing
Stefnt er að nýrri Biblíuútgáfu árið 2000 og er þýðing Gamla testamentisins vel
á veg komin. Þýðingamefnd hefur sent frá sér fimm kynningarhefti og hefur
óskað eftir viðbrögðum við þýðingunni. Helstu viðbrögð við þessum heftum til
þessa eru umræður um hvort gera skuli greinarmun á tvítölu- og fleirtölumynd
persónu- og eignarfomafna, en allar íslenskar biblíuþýðingar gera greinarmun á
tvítölumyndunum við og þið og fleirtölumyndunum vér og þér. Talið er að tví-
tölumerking persónu- og eignarfornafna hafi horfið úr íslensku á miðöldum26
samhliða því að fleirtölumyndin fékk hátíðlegan merkingarblæ en tvítalan hvers-
dagslegan. Fullyrða má að fæstir lesendur í dag geri sér þennan mun á tvítölu og
fleirtölu ljósan. Spurningin er því í raun ekki sú hvort gera skuli greinarmun á
tvítölu og fleirtölu heldur hvort nota eigi hátíðafleirtölu fornafna eða ekki. Kynn-
ingarheftin gera ekki þennan greinarmun og nota fomu tvítölumyndina fyrir
fleirtölu eins og almennt hefur verið tíðkað á Islandi síðustu aldirnar. Þýðingar-
nefndin hefur leitað álits sérfræðinga en annars ekki tekið afstöðu og telur að
fleiri þurfi að koma að þessu máli. Nefndin bendir einnig á að ekki sé hægt að
taka ákvörðun um þetta nema vita hvernig farið verður með texta Nýja testa-
mentisins.
Engin endanleg ákvörðun hefur enn verið tekin um Nýja testamentið. í útgáfu
Biblíunnar 1981 komu guðspjöllin og Postulasagan út í nýrri þýðingu en önnur
rit voru lagfærð. Mörg bréfa Nýja testamentisins em á nokkuð stirðu máli og
bera sums staðar um of keim af setningaskipun þeirra texta sem þau voru þýdd
úr. Aður en hafist verður handa við að þýða Nýja testamentið á ný, tel ég nauð-
synlegt að umræða fari fram um þýðinguna og tilhögun hennar.
26 Helgi Guðmundsson, The Pronominal Dual in Icelandic, Institute of Nordic Linguistics
(Reykjavík) 1972.
150