Jökull


Jökull - 01.12.1984, Page 154

Jökull - 01.12.1984, Page 154
Öskufall var það mikið, að sporrækt var víða og askan sögð ljósleit eða ljósbrún á litinn. Sumir töldu sig finna brennisteinsþef en aðrir ekki. Mistrið og rykið var svo mikið á Fáskrúðsfirði og Breiðdalsvík, að vart var úti verandi. Skyggni var víða afar slæmt og oft ekki nema 2 km en þó var háskýjað. T. d. sást ekki til lands úr Papey þegar verst lét. Öskufalls varð aftur á móti ekki vart á bæjum í grennd Ódáðahrauns íÞingeyjarsýslum, né á bæj- um norðan Fljótsdalshéraðs. Ekki sáust þar önn- ur merki um eldgos. Þegar rofaði til um stund, að kvöldi þess 4., töldu menn á Breiðdalsvík sig sjá bjarma á vesturlofti skömmu eftir sólarlag. Telja verður vafasamt, að þetta sand- eða öskufall eigi rætur að rekja til eldgoss á hálendinu og verða hér færð fyrir því nokkur rök. Þann 4. nóvember skall á norðvestanstormur um mestan hluta landsins (Veðráttan 1933) og stóð allan þann dag, en þann 5. gekk veður niður. Um kvöldið 5. og nóttina á eftir brá til austlægðar áttar og rigningar og hvarf þá mistrið alveg. Þess er getið, að allt fram undir þetta hafi verið mjög snjólétt eða nær snjólaust á hálendinu norðan Vatnajökuls. Því er líklegast að stormurinn hafi feykt með sér mold og sandi ofan af hálendinu. Litur úrfellisins ber þess einnig vitni, að vart hefur askan verið fersk, því þá er hún svört en ekki brúnleit. ELDGOSIÐ í NÓVEMBER- DESEMBER 1933 Helstu heimildir um þetta gos er að finna í dagblöðum frá þessum tíma en einnig í Veður- farsbókum frá veðurathuganastöðvum á Norður- og Austurlandi. Auk þess hef ég reynt að hafa upp á mönnum, sem muna þennan atburð. Athuganir tengdar eldgosinu 28. nóvember í Víðikeri heyrðist brestur mikill, sem síðar var settur í samband við eldgosið (Nýja Dagblaðið. 31. tbl.) 29. nóvember Mikil móða á lofti, líkust öskumóðu segir í Veðurfarsbók (1933) frá Höfn í Bakkafirði. Þó varð eigi vart öskufalls. 30. nóvember Upp úr hádegi eða síðari hluta dags sáust eldar frá efstu bæjum í Bárðardal. Frá Víðikeri sáust síðari hluta dags greinilega eldsúlur á lofti og bar þær yfir Trölladyngju (Nýja Dagblaðið 30. tbl.). Frá Svartárkoti sáust eldar á 4—5 stöðum upp úr hádeginu og virtust bera yfir Þríhyrning (Nýja Dagblaðið 31. tbl.). Morgunblaðið (281. tbl.) hefur eftir símtali við Víðiker, að í Ijósaskiptun- um þá um kvöldið hafi sést 5 gosstrókar í stefnu á Trölladyngju. Þeir voru með litlu millibili og þótti það benda til sprungugoss. 1. desember Nýja Dagblaðið (31. tbl.) skýrir svo frá að mikið þykkni hafi verið á lofti í suðausturátt frá Akureyri og óvenjulegur roði á suðurlofti að sjá úr Þingeyjarsýslu. Morgunblaðið (281. tbl.) getur þess, að frá Víðikeri hafi sést tveir gosstrókar um stund þá um daginn. Gunnbjörn Egilsson (munnl. uppl.) kom þetta kvöld í Víðiker ásamt nokkrum skólapiltum úr MA. Hann segist hafa séð blossa um kvöldið í stefnu á Trölladyngju. Sverrir Tryggvason (munnl. uppl.) segir, að mið- ið frá Víðikeri hafi verið yfir Trölladyngju vest- anverða. Þennan dag var nokkuð mikil gráleit móða í Bakkafirði en ekki varð vart öskufalls (Veðurfarsbók 1933). 2. desember Steinþór Sigurðsson og félagar voru á ferð í Ódáðahrauni þennan dag og eitt sinn urðu þeir varir við bjarma á himni, en gátu ekki áttað sig á stefnu, þar sem þeir voru í dalverpi einu er bjar- mann bar yfir (Morgunblaðið, 283. tbl.). 3. desember Frá Mýri í Bárðardal, og e. t. v. víðar, sáust 3 eldstólpar þennan dag svipaðir og sést höfðu fyrr frá Víðikeri (Morgunblaðið, 383. tbl., Nýja Dag- blaðið, 33. tbl.). Á Glettinganesi varð fé hálsótt af öskuryki sem féll í hægviðri (Veðurfarsbók, 1933). 4. desember Steindór Steindórsson gekk á Súlur við Akur- eyri aðfaranótt 4. desember og taldi sig sjá bjarma í um 10 mínútur í suðri, sem stafað gæti af eldsumbrotum. Mökk bar við bjarmann og hækk- aði hann og lækkaði til skiptis. Vegna dumbungs 152 JÖKULL 34. ÁR
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140
Page 141
Page 142
Page 143
Page 144
Page 145
Page 146
Page 147
Page 148
Page 149
Page 150
Page 151
Page 152
Page 153
Page 154
Page 155
Page 156
Page 157
Page 158
Page 159
Page 160
Page 161
Page 162
Page 163
Page 164
Page 165
Page 166
Page 167
Page 168
Page 169
Page 170
Page 171
Page 172
Page 173
Page 174
Page 175
Page 176
Page 177
Page 178
Page 179
Page 180
Page 181
Page 182
Page 183
Page 184
Page 185
Page 186
Page 187
Page 188
Page 189
Page 190
Page 191
Page 192
Page 193
Page 194
Page 195
Page 196

x

Jökull

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.