Jökull


Jökull - 01.12.1984, Síða 154

Jökull - 01.12.1984, Síða 154
Öskufall var það mikið, að sporrækt var víða og askan sögð ljósleit eða ljósbrún á litinn. Sumir töldu sig finna brennisteinsþef en aðrir ekki. Mistrið og rykið var svo mikið á Fáskrúðsfirði og Breiðdalsvík, að vart var úti verandi. Skyggni var víða afar slæmt og oft ekki nema 2 km en þó var háskýjað. T. d. sást ekki til lands úr Papey þegar verst lét. Öskufalls varð aftur á móti ekki vart á bæjum í grennd Ódáðahrauns íÞingeyjarsýslum, né á bæj- um norðan Fljótsdalshéraðs. Ekki sáust þar önn- ur merki um eldgos. Þegar rofaði til um stund, að kvöldi þess 4., töldu menn á Breiðdalsvík sig sjá bjarma á vesturlofti skömmu eftir sólarlag. Telja verður vafasamt, að þetta sand- eða öskufall eigi rætur að rekja til eldgoss á hálendinu og verða hér færð fyrir því nokkur rök. Þann 4. nóvember skall á norðvestanstormur um mestan hluta landsins (Veðráttan 1933) og stóð allan þann dag, en þann 5. gekk veður niður. Um kvöldið 5. og nóttina á eftir brá til austlægðar áttar og rigningar og hvarf þá mistrið alveg. Þess er getið, að allt fram undir þetta hafi verið mjög snjólétt eða nær snjólaust á hálendinu norðan Vatnajökuls. Því er líklegast að stormurinn hafi feykt með sér mold og sandi ofan af hálendinu. Litur úrfellisins ber þess einnig vitni, að vart hefur askan verið fersk, því þá er hún svört en ekki brúnleit. ELDGOSIÐ í NÓVEMBER- DESEMBER 1933 Helstu heimildir um þetta gos er að finna í dagblöðum frá þessum tíma en einnig í Veður- farsbókum frá veðurathuganastöðvum á Norður- og Austurlandi. Auk þess hef ég reynt að hafa upp á mönnum, sem muna þennan atburð. Athuganir tengdar eldgosinu 28. nóvember í Víðikeri heyrðist brestur mikill, sem síðar var settur í samband við eldgosið (Nýja Dagblaðið. 31. tbl.) 29. nóvember Mikil móða á lofti, líkust öskumóðu segir í Veðurfarsbók (1933) frá Höfn í Bakkafirði. Þó varð eigi vart öskufalls. 30. nóvember Upp úr hádegi eða síðari hluta dags sáust eldar frá efstu bæjum í Bárðardal. Frá Víðikeri sáust síðari hluta dags greinilega eldsúlur á lofti og bar þær yfir Trölladyngju (Nýja Dagblaðið 30. tbl.). Frá Svartárkoti sáust eldar á 4—5 stöðum upp úr hádeginu og virtust bera yfir Þríhyrning (Nýja Dagblaðið 31. tbl.). Morgunblaðið (281. tbl.) hefur eftir símtali við Víðiker, að í Ijósaskiptun- um þá um kvöldið hafi sést 5 gosstrókar í stefnu á Trölladyngju. Þeir voru með litlu millibili og þótti það benda til sprungugoss. 1. desember Nýja Dagblaðið (31. tbl.) skýrir svo frá að mikið þykkni hafi verið á lofti í suðausturátt frá Akureyri og óvenjulegur roði á suðurlofti að sjá úr Þingeyjarsýslu. Morgunblaðið (281. tbl.) getur þess, að frá Víðikeri hafi sést tveir gosstrókar um stund þá um daginn. Gunnbjörn Egilsson (munnl. uppl.) kom þetta kvöld í Víðiker ásamt nokkrum skólapiltum úr MA. Hann segist hafa séð blossa um kvöldið í stefnu á Trölladyngju. Sverrir Tryggvason (munnl. uppl.) segir, að mið- ið frá Víðikeri hafi verið yfir Trölladyngju vest- anverða. Þennan dag var nokkuð mikil gráleit móða í Bakkafirði en ekki varð vart öskufalls (Veðurfarsbók 1933). 2. desember Steinþór Sigurðsson og félagar voru á ferð í Ódáðahrauni þennan dag og eitt sinn urðu þeir varir við bjarma á himni, en gátu ekki áttað sig á stefnu, þar sem þeir voru í dalverpi einu er bjar- mann bar yfir (Morgunblaðið, 283. tbl.). 3. desember Frá Mýri í Bárðardal, og e. t. v. víðar, sáust 3 eldstólpar þennan dag svipaðir og sést höfðu fyrr frá Víðikeri (Morgunblaðið, 383. tbl., Nýja Dag- blaðið, 33. tbl.). Á Glettinganesi varð fé hálsótt af öskuryki sem féll í hægviðri (Veðurfarsbók, 1933). 4. desember Steindór Steindórsson gekk á Súlur við Akur- eyri aðfaranótt 4. desember og taldi sig sjá bjarma í um 10 mínútur í suðri, sem stafað gæti af eldsumbrotum. Mökk bar við bjarmann og hækk- aði hann og lækkaði til skiptis. Vegna dumbungs 152 JÖKULL 34. ÁR
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148
Síða 149
Síða 150
Síða 151
Síða 152
Síða 153
Síða 154
Síða 155
Síða 156
Síða 157
Síða 158
Síða 159
Síða 160
Síða 161
Síða 162
Síða 163
Síða 164
Síða 165
Síða 166
Síða 167
Síða 168
Síða 169
Síða 170
Síða 171
Síða 172
Síða 173
Síða 174
Síða 175
Síða 176
Síða 177
Síða 178
Síða 179
Síða 180
Síða 181
Síða 182
Síða 183
Síða 184
Síða 185
Síða 186
Síða 187
Síða 188
Síða 189
Síða 190
Síða 191
Síða 192
Síða 193
Síða 194
Síða 195
Síða 196

x

Jökull

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.