Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.08.2011, Side 64

Tímarit hjúkrunarfræ›inga – 4. tbl. 87. árg. 201160
ÚTDRÁTTUR
Tilgangur: Tilgangur rannsóknarinnar var að skyggnast inn í
reynsluheim unglingsmæðra og leitast við að öðlast dýpri sýn á
skynjun þeirra á stuðningi og stuðningsleysi í barneignaferlinu.
Aðferð: Rannsóknarsniðið var eigindlegt og stuðst var við
fyrirbærafræðilega aðferð. Rannsóknin var unnin í samstarfi
við Heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins þar sem ljósmæður í
mæðravernd aðstoðuðu við úrtaksval. Um tilgangsúrtak 6 stúlkna
á aldrinum 14­17 ára var að ræða. Alls voru tekin 9 viðtöl, ýmist
bæði á meðgöngu og/eða eftir fæðingu og fóru þau fram á
tímabilinu febrúar 2010 til maí 2011. Hvert viðtal var skráð orðrétt
niður og gögnin síðan greind með hliðsjón af aðferð Colaizzi.
Niðurstöður: Dregin voru út tvö meginþemu: Meðbyr og Mótbyr
og fjögur undirþemu fyrir hvort þeirra: væntumþykja og virðing
eða vanvirðing og vantraust; samsömun og skilningur jafningja
eða afskipta­ og skilningsleysi jafningja; nærvera eða fjarlægð
umönnunaraðila og gagnleg eða gagnslítil fræðsla. Flestar
stúlkurnar skynjuðu stuðningsleysi í formi neikvæðs viðmóts frá
kunningjum, fagaðilum og samfélaginu. Stuðning fengu þær
helstan frá mæðrum, barnsfeðrum, tengdamæðrum og hópi
ungra mæðra á heimasíðunni draumaborn.is. Ungu mæðurnar
og börn þeirra glímdu við ýmis heilsufarsleg vandkvæði og
álagsþætti.
Ályktanir: Frásagnir viðmælenda gáfu til kynna að ekki sé
nægilega vel staðið að stuðningi við ungar mæður í ljósi aðstæðna
og ungs aldurs. Þörf er á nánari úttekt á þjónustu og stuðningi
sem í boði er fyrir þennan hóp.
Lykilorð: Unglingsmæður, stuðningur, stuðningsleysi, barneign,
fyrirbærafræði.
INNGANGUR
Stuðningur er skilgreindur sem samskipti við fólk; fjölskyldumeð­
limi, vini, jafningja og heilbrigðisstarfsfólk sem miðla upplýsingum,
áliti, aðstoð og skilningi. Stuðningur skiptist í fjóra þætti: andlegan
stuðning, beina aðstoð eða hjálp, fjárhagsaðstoð og ráðgjöf
(Rúnar Vilhjálmsson, 1989).
Í áratugi hefur tíðni þungana unglingsstúlkna verið hærri á Íslandi
miðað við önnur Norðurlönd (Bender, Geirsson og Kosunen,
o.fl., 2003). Upplýsingar Hagstofu Íslands frá árinu 2011 sýna að
barneignum unglingsstúlkna á aldrinum 15­18 ára hérlendis hefur
fækkað verulega á tímabilinu 1981­2010.
Meðganga og barnsfæðing getur verið tilfinningalegur streituvaldur
fyrir hvaða konu sem er en unglingsstúlkur með lítinn félagslegan
stuðning og takmarkaða reynslu af uppeldisaðferðum vegnar oft verr
í þessu ferli (Anderson og McGuinness, 2008). Í rannsókn Logsdon
Hildur Sigurðardóttir, hjúkrunarfræðideild Háskóla Íslands
Sóley S.Bender, hjúkrunarfræðideild Háskóla Íslands og Landspítala
UNGAR MÆÐUR. SKYNJAÐUR STUÐNINGUR
Í BARNEIGNARFERLINU
ENGLISH SUMMARY
Sigurdardottir, H., Bender, S.S.
The Icelandic Journal of Nursing (2011), 87 (4), 60-65
YOUNG MOTHERS‘ PERCEPTIONS OF SUPPORT
THROUGH THE CHILDBIRTH EXPERIENCE
Objective: The purpose of this study was to explore the
childbearing experiences of young mothers especially with
regard to their perception of support or loss of support.
Method: The research method used was qualitative with
a phenomenological approach. With a collaboration of
midwives in the prenatal care of Public Health Centers in
Reykjavik, 6 pregnant teenagers, 14­17 years old were
recruited for this purposive sample. Nine interviews were
conducted during pregnancy and/or postpartum during the
period from February 2010 until May 2011. The interviews
were taped and transcribed verbatim and analysed using
the method by Colaizzi.
Results: Two main explanatory themes merged: Tailwind
(support) and Headwind (loss of support), and four sub­
themes: affection and respect, or disrespect and distrust;
peer identification and understanding of peer ignorance
or lack of understanding; closeness or remoteness of
caregivers and useful or not useful education. Most
of the participants experienced negative attitude and
even demeaning behavior from both their friends, peers,
strangers and professionals. They received greatest
support from their mothers, fathers, mother­in­law and
young mothers at the web page draumaborn.is. The
teenage mothers and their infants experienced various
health problems and parental stress.
Conclusions: The results indicate that the special needs
of young mothers for support are not attended to. Further
research is needed to explore and define available support
sources, looking into the possibility of developing special
care for teenage mothers.
Keywords: teenage pregnancy and motherhood, perceived
support, loss of support or disruption.
Correspondance: hildusig@hi.is
og félaga (2008) kom fram að skynjað álag var mun hærra
í hópi unglingsmæðra samanborið við jafningja þeirra sem
ekki voru barnshafandi. Munurinn var talinn liggja í auknu
álagi vegna aðlögunar eftir fæðingu barns, veikari félags­ og