Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.08.2011, Page 67

Tímarit hjúkrunarfræ›inga – 4. tbl. 87. árg. 2011 63
Ritrýnd fræðigrein
SCIENTIFIC PAPER
höfðu þó áhyggjur af fjárhagslegri stöðu sinni og margar af
framtíðarhorfum til dæmis varðandi áframhaldandi nám.
Einkenni og heilsufar þátttakenda og barns
Í töflu 1 koma fram helstu einkenni þátttakenda rannsóknarinnar.
Allar stúlkurnar utan ein voru í föstu sambandi við barnsföður
sinn og fjórar af sex héldu skólagöngu áfram á meðgöngu.
Eins og fram kemur í töflu 2 voru ýmis vandamál hjá
þátttakendum rannsóknarinnar á meðgöngu og eftir fæðingu
bæði hjá mæðrunum og börnum þeirra.
Meginniðurstöður. Tvö meginþemu og fjögur undirþemu fyrir
hvort þeirra voru dregin út við gagnagreiningu. Á mynd 1 má
sjá greiningarlíkanið og verður nánar greint frá niðurstöðum
eftir þemagreiningu með beinum tilvísunum í orð þátttakenda
hér að neðan.
Meðbyr. Í þessu meginþema er gerð grein fyrir þeim stuðningi
sem stúlkurnar skynjuðu.
Væntumþykja og virðing
Þetta undirþema kemur inn á skynjun ungu mæðranna á
viðmóti fólks í umhverfi þeirra. Helsta einkenni hjálplegs
viðmóts var jákvætt viðhorf og væntumþykja, virðing fyrir
ákvörðun stúlkunnar um að halda meðgöngu áfram, áhugi
og tilhlökkun gagnvart meðgöngu og væntanlegri barneign,
hvatning og þátttökuaðild að reynsluheimi þeirra. Einnig lýstu
stúlkurnar fagfólki sem hjálpsömu ef það sýndi þeim virðingu,
áhuga og var laust við fordóma vegna ungs aldurs þeirra.
Samsömun og skilningur jafningja
Þetta undirþema einkenndist af því hvernig stúlkurnar skynjuðu
stuðning frá jafningjum í svipaðri stöðu og þær. Allar stúlkurnar
töluðu mikið um stuðning sem þær fengu frá ungum mæðrum
á vefsíðunni draumaborn.is. Um var að ræða eins konar
samsömun á reynslu þar sem þær töluðu flestar um mikilvægi
þess að vera í svipaðri stöðu og að geta sett sig í spor hverrar
annarrar. Flestar tóku það sérstaklega fram að þær leituðu eftir
stuðningi á síðunni ef þeim leið illa. Eftirfarandi dæmi er lýsandi
fyrir reynslu hópsins:
Það er rosalega gott að vita að það séu fleiri ungar stelpur í
þessu og það hjálpar mér rosalega mikið að tala við mæður
sem eru að ganga í gegnum það sama og ég. [...] Þegar
maður fer inn á þessa síðu er maður tekin opnum örmum og
þú getur talað um allt. Þetta er náttúrulega fullur trúnaður og
allt á milli ungra mæðra og þetta er bara rosalega fínt. Maður
fær rosalega mikinn stuðning [...]. Ef þér líður eitthvað illa þá er
alltaf ein sem er tilbúin að tala við þig, sama þó þú þekkir hana
eða ekki. Hún getur alltaf gefið þér ráð og það er rosalega fínt
og manni veitti náttúrulega ekkert af því. (Birta)
Nærvera umönnunaraðila
Undir þetta undirþema fellur skynjun ungu mæðranna á
nærveru umönnunaraðila sem meðal annars kom fram sem
bein aðstoð eða tilfinning um auðvelt aðgengi að stuðningi í
formi aðstoðar. Stúlkunum fannst meðal annars mikilvægt að
finna að fólk var til staðar og að um samfellda þjónustu var að
ræða til dæmis frá sömu ljósmóðurinni.
Eftirfarandi tilvísanir gefa dæmi um skynjun stúlknanna á
nærveru umönnunaraðila:
[...]ég er með sömu ljósmóðurina og ég var með upp í
mæðravernd. Og hún heldur rosalega vel utan um mig, hún
hringir í mig einu sinni í viku til að spyrja mig hvernig gengur
og það hjálpar mér mjög mikið[...]. (Birta)
Önnur orðaði reynslu sína svo:
Mér fannst þær mjög fínar. En svona seinustu dagana fannst
mér rosalega fínt því þá var ég ekki með neina nema, það var
bara þessi [...]ljósmóðir sem var mest allan tímann hjá mér þá.
Sem var svo bara alveg hjá mér. (Rósa)
Gagnleg fræðsla
Í þessu undirþema kemur fram hvernig fræðsla getur reynst
gagnleg og til stuðnings. Í ljós kom að þær stúlkur sem
voru ánægðar með undirbúning fyrir fæðinguna skynjuðu
fæðingarreynslu sína á jákvæðari hátt. Hér lýsir Birta jákvæðri
reynslu sinni af fæðingarfræðslunámskeiði:
Allt kemur fram í þessari fræðslu[...]Maður fær að vita allt um
hvert og eitt verkjalyf, þú færð að vita um náttúrulega fæðingu,
hvað hægt er að gera í náttúrulegri fæðingu [...]. Þú færð þetta
á miða og getur lesið það aftur yfir þegar styttist í þetta. Svo
fær maður að kíkja í heimsókn á fæðingargang og Hreiðrið.
Nokkrar stúlknanna komu inn á mikilvægi fræðslu og þess að
útskýra hlutina jafnóðum. Þannig lýsti Sóley því hvernig góð
ljósmóðir veitir fræðslu:
Hún talar frekar við mann heldur en að spyrja. Eins og þegar
mér var boðið að fá mænudeyfingu þá sagði hún ekki „viltu
mænudeyfingu“ heldur sagði hún „það er oft gott fyrir svona
unga líkama, fyrir hríðarnar. [...] sem sagt hún talaði mig í
gegnum þetta[...].
Mótvindur. Þetta meginþema lýsir skynjun stúlknanna á
stuðningsleysi.
Vanvirðing og vantraust
Þegar á heildina er litið virtust stúlkurnar oftar lýsa reynslu
sinni af viðmóti fólks sem endurspeglaði stuðningsleysi fremur
en stuðning. Hið neikvæða viðmót kom meðal annars fram
sem fordómar vegna ungs aldurs, ákveðið virðingarleysi og
MEÐBYR
Stuðningur
MÓTVINDUR
Stuðningsleysi
Væntumþykja og virðing Vanvirðing og vantraust
Samsömun og virðing jafningja Afskipta­ og skilningsleysi jafningja
Nærvera umönnunaraðila Fjarlægð umönnunaraðila
Gagnleg fræðsla Gagnslítil fræðsla
Mynd 1. Greiningarlíkan sem sýnir meginþemun Meðbyr og
Mótvindur ásamt undirþemum.