Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.10.2011, Qupperneq 14

Tímarit hjúkrunarfræ›inga – 5. tbl. 87. árg. 201110
viðfangsefnin hafa orðið margþættari og
tímafrekari. Þjónustan er einnig veitt á fleiri
stöðum bæði innan og utan Landspítalans
eins og fram hefur komið. Hlutverk
hjúkrunarfræðinganna í kennslu nemenda
í grunn­ og framhaldsnámi hefur vaxið
auk þess sem í vaxandi mæli er kallað
eftir starfskröftum þeirra við kennslu og
skipulagningu á annarri hjúkrunarþjónustu
fyrir lungna sjúklinga og fleiri sjúklingahópa
með langvinnan heilsufarsvanda. Hluti
af störfum hjúkrunarfræðinganna felst
í rannsóknarvinnu og sá þáttur hefur
verið nokkuð stöðugur frá upphafi
starfseminnar.
Heildarfjöldi bráðakoma fólks með
sjúkdóma í lungum hefur tekið stakka­
skiptum með tilkomu hjúkrunar þjón­
ustunnar. Mynd 3 sýnir breytingar á
heildarfjölda bráðakoma þessara
sjúklinga en af þeim er fólk með
langvinna lungnateppu fjölmennast
(upplýsingar frá hagdeild Landspítalans,
19. september 2011). Fyrstu árin var
stig vaxandi hlutfallsleg fækkun á komum
á bráða móttökuna í Fossvogi (borið
saman við 2005) en á árinu 2010 hægði
á fækkuninni. Á sama tímabili hefur
heildarfjöldi koma á bráðamóttöku vaxið.
Samhliða fækkun á komum á bráða­
móttöku hefur einnig orðið fækkun á
innlögnum sjúklinga með lungna sjúkdóma
á Landspítalann (upplýsingar frá hagdeild
Landspítalans, 19. september 2011). Mynd
4 sýnir hlutfalls lega fækkun legudaga frá
árinu 2005. Þessar tölur styðja fyrrgreindar
rannsóknar niðurstöður sem sýndu tæplega
80% fækkun legudaga hjá þátttakendum
(Ingadottir og Jonsdottir, 2010).
Umræða
Heilsufarsvandi langveikra lungna­
sjúklinga líkt og margra annarra lang­
veikra getur verið mjög erfiður viður­
eignar. Í þeim sparnaði, sem nú er
beitt í heilbrigðiskerfinu, þarf að leggja
áherslu á að leita árangurríkra leiða; lang­
vinnan heilsu farsvanda er ekki hægt að
meðhöndla á fullnægjandi hátt frá sjónar­
horni bráðra veikinda svo sem tíðkast
hefur. Þá er það einnig ófullnægjandi að
beita forskrifuðum úrræðum þar sem eitt
gildir fyrir alla og heilbrigðisstarfmaðurinn
ákveður hvað hver þarfnast. Samráð á
forsendum þarfa sjúklinga og fjölskyldna
þeirra er nauðsynlegt. Alþjóðlega hafa
verið leiddar að því líkur að sé þjónusta
við langveika byggð upp með heildrænni
sýn í samvinnu við sjúklinga og í víðtækri
samvinnu heilbrigðisstarfsmanna, ásamt
samvinnu milli heilbrigðisstofnana og
kerfa heilbrigðis­ og félagsþjónustu,
almannakerfis og einkaframtaks, séu
líkur á að hún sé hagkvæmari – bæði
fjárhagslega og heilsufarslega – heldur
en sú brotakennda þjónusta sem fyrst og
fremst er skilgreind út frá sjúkdómi sjúklings
(Larsen, 2009). Sú hjúkrunarþjónusta,
Mynd 2. Fjöldi koma á göngudeild, heimavitjana og símtala á árunum 2005 til 2011 miðað við framreiknaðar tölur fyrstu átta mánuði þess árs.
*Í maí 2009 kom nýr hjúkrunarfræðingur til starfa í 80% starfshlutfall.
1.600
1.400
1.200
1.000
800
600
400
200
0
frá 1. sept.
2005
2006 2007 2008 2009* 2010 2011
39
87
151
125
44
142
251
168
130
375
592
471
257
451
387
476
652
625
993
1.466
1.581
Komur
Vitjanir
Símtöl
Mynd 3. Hlutfallslegar breytingar á fjölda koma
lungnasjúklinga með sjúkdómsgreiningarnar ICD
J40­44 og J96 á bráðamótttöku í Fossvogi frá 2005
til 2010.
0%
­5%
­10%
­15%
­20%
­25%
­30%
­35%
2005 2006 2007 2008 2009 2010
Mynd 4. Hlutfallslegar breytingar á fjölda legu­
daga sjúklinga með sjúkdómsgreiningarnar ICD
J40­44 og J96 á tímabilinu 2005 til 2010.
0%
­5%
­10%
­15%
­20%
­25%
­30%
­35%
2005 2006 2007 2008 2009 2010