Þjóðmál - 01.06.2012, Page 74

Þjóðmál SUmAR 2012 73
Íslandi . Með hóflegri bjartsýni má ætla, að
afrakstur Íslendinga gæti numið 5%, sem
þá mundi jafngilda einni landsframleiðslu .
Þessi olíuvinnsla, um 1 Mtu/d, mun að vísu
ekki vega þungt í hít þá, sem olíunotkun
Evrópu er, en allgóðar líkur eru hins vegar
á fleiri vinnanlegum olíusvæðum innan
lögsögu Íslands norður af landinu .
Annað orkumál hefur verið á dagskrá í
tengslum við innri markað ESB, en það er
raftenging Íslands við Stóra­Bretland eða
meginland Evrópu um sæstreng . Aflið, sem
hugsanlega yrði hægt að flytja út frá Íslandi
um slíkan streng, um 1000 MW, er svo
lítið, að það skiptir ESB engu máli . Það er
aðeins á við afl frá um 150 vindmyllum,
og vindmyllur innan ESB skipta nú þegar
tugþúsundum . Miklu vænlegra er fyrir
ESB að tryggja sér aðdrætti á gæðaáli frá Ís­
landi, sem framleitt yrði samkvæmt pöntun
evrópskra verksmiðja á samkeppnishæfu
verði á tímum, þegar langtímasamningar
um orku sölu liggja ekki lengur á lausu í
Evrópu vegna reglna ESB .3
Af þessum hugleiðingum má ráða hversu
miklu varðar fyrir hagsmuni Íslendinga
að halda óskertu fullveldi yfir lögsögu Ís­
lands til lands og sjávar . Önnur helzta
þekkta auð lind norðurhafanna, og sú, sem
er í hendi, er sjávarfangið . Það er kunn­
ara en frá þurfi að segja, að hin sameigin­
lega sjávarútvegsstefna ESB snýst um, að
framkvæmdastjórn ESB stjórni nýtingu
sameiginlegra fiskimiða ESB, sem eru
þau mið, sem eru innan lögsögu hvers
aðildarríkis . Það er vaxandi skortur á fiski í
Evrópu vegna þess, að veiðar risastórs fiski­
skipaflota Evrópulandanna hafa dreg izt
saman . Fiskimið ESB eru mjög illa farin,
og langan tíma tekur að reisa þau við . ESB
viðurkennir mistök sín við stjórnun þeirra,
og þar á bæ gera menn sér nú loksins grein
fyrir vandamálinu . Talsmenn ESB segjast
vilja markaðsvæða sjávarútveg ESB­land­
anna í líkingu við það, sem bezt hefur
gefizt hjá öðrum, þ . á .m . Íslendingum, og
vinnur ESB nú að endurskoðun fisk veiði­
kerfis síns . Nýja kerfið á að taka gildi árið
2014 .
Íslendingar sjá ESB­ríkjunum fyrir um­
tals verðum hluta þess villta sjávar fangs,
sem neytt er í löndum ESB, líklega um
30% . Fyrir fæðuöryggi ESB eru gríðarlegir
hagsmunir fólgnir í að tryggja markaðssetn­
ingu sjávarafurða af Íslandsmiðum innan
ESB . Þetta er t .d . hægt með eignarhaldi á
íslenzkum útvegsfyrirtækjum, en ESB sam­
þykkir enga mismunun fjárfestingaraðila
á innri markaðinum eftir þjóðerni . Líta
verður reyndar svo á, að lagaákvæðið um
þjóðareign á miðunum í lögsögu Íslands
hamli nýtingu erlendra fyrirtækja á þeim,
en bæði er, að unnt kann að vera að fara í
kringum þetta og ólíklegt er, að ESB fallist
á mismunun af þessu tagi .
Breytingar í Norður­Íshafi
Í s norðurskautsins og Grænlands hop ar með hverju árinu, sem líður, í lík ingu
við jöklana á Íslandi . Ríki á borð við BNA
(Bandaríki Norður­Ameríku), Kanada,
Dan mörk, Noreg, Rússland og Kína eru
með vituð um möguleikana, sem þessar
breyt ingar bjóða upp á í formi auðlinda­
nýtingar sjávar (lífríki hafsins breytist og
verður jafnvel fjölskrúðugra en áður hér
norð ur frá), málmvinnslu á hafsbotni
og olíu­ og gasvinnslu úr iðrum jarðar .
Á Græn landi bíða jafnframt gríðarlegir
mögu leikar á sviði orkuvinnslu og námu­
graftrar . ESB hefur enga aðkomu að öllu
þessu á meðan hvorki Ísland né Noregur eru
innan vébandanna, og Grænland sagði sig
úr ESB á sínum tíma . Hér er eftir miklu að
slæðast fyrir ESB og grundvallaratriði fyrir
tilvonandi stórríki að skapa sér aðstöðu
norður frá . Er skemmst að minnast um­