Gerðir kirkjuþings - 2009, Blaðsíða 80

80
Greinargerð

Íslenska þjóðkirkjan
Íslenska þjóðkirkjan er sjálfstætt trúfélag á evangelísk-lúterskum grunni. Þjóðkirkjan
byggir á játningum frumkirkjunnar og játar postullega trú heilagrar, almennrar kirkju
innan evangelísk-lúterskrar hefðar í ljósi Ágsborgarjátningarinnar frá 1530.

Allt frá því að kristni kom í landið hefur fólk safnast til guðsþjónustu og helgrar
iðkunar á krossgötum ævinnar. Í kjölfar kristnitökunnar var kirkjan skipulögð á
grundvelli rómversks kirkjuréttar og var því verki að mestu lokið á 13. öld. Á
sextándu öld varð kirkjan á Íslandi aðskilin rómversku kirkjunni og endurskipulögð í
samræmi við forsendur lútersku siðbótarinnar. Vald konungs í kirkjumálum jókst og
varð algert með einveldinu sem lauk með stjórnarskránni 1874. Þar er hin evangelísk-
lúterska kirkja skilgreind sem „þjóðkirkja á Íslandi“. Allt frá setningu stjórnarskrár
1874 hefur verið unnið að endurskipulagningu kirkjunnar. Hinn 1. janúar 1998 gengu
í gildi þau lög sem marka sjálfstæði hennar og frelsi.

Líf og starf kirkjunnar hefur tekið miklum breytingum í aldanna rás, en meginþráður-
inn, þjónusta orðs og sakramenta, hefur verið órofinn gegnum allar sviptingar og
umbyltingar. Skipulag og starfshættir hafa tekið breytingum, samskipti ríkisvalds og
kirkju hafa verið með ýmsu móti, fjárhagur kirkna og safnaða margvíslegur, en hér
hefur alltaf verið til staðar kirkja sem þjónað hefur þjóðinni allri, kirkja á grundvelli
postulanna og almennrar kirkju. Játningar kirkjunnar eru sameign almennrar kirkju.
Með guðfræðilegri iðkun og íhugun, samtali við aðrar hefðir og kirkjur, í guðs-
þjónustu og boðun, miðlar og þroskar þjóðkirkjan trú sína og erindi á hverri tíð.

Tilgangur samþykktanna
Megintilgangur samþykktanna er að styrkja einingu kirkjunnar og samfélag
sóknarfólks, safnaða og kirkjustjórnar, innra og ytra samhengi þjóðkirkjunnar og
hinnar almennu, alþjóðlegu kirkju. Þessar samþykktir eiga að vera samstöðugrunnur,
til að styrkja sjálfsmynd og samstöðu um meginatriði og gera grein fyrir forsendum
starfshátta og hefða.

Skipan innri mála þjóðkirkjunnar hlýtur að vera í stöðugri endurskoðun til þess að
kirkjan geti sem best sinnt skyldum sínum, aðlagast breyttum aðstæðum og eflst á
grundvelli köllunar sinnar.Samþykktirnar gefa ekki tæmandi mynd af trú og lífi þjóð-
kirkjunnar. Regluverkið og lögin eiga umfram allt við um stofnunina. Önnur mikil-
væg atriði í lífi og trú, játningu og boðun þjóðkirkjunnar og safnaðarfólks er ekki þar
að finna.

Evangelísk-lútersk kirkja hefur mikið frelsi til að skipa málum sínum út frá því sem
best þjónar markmiðum fagnaðarerindisins á hverri tíð. Í þessum samþykktum er
fólgið margt sem ekki er beinlínis nauðsynlegt vegna einingar kirkjunnar en þegar
þjóðkirkjan hefur samþykkt ákvarðanir í ýmsum efnum er mikilvægt að þeim sé fylgt
eftir til þess að varðveita eininguna og sátt um niðurstöðuna.

Samþykktir um innri málefni kirkjunnar byggjast á þeim sögulega arfi sem þjóð-
kirkjan ber með sér og félagslegu og sögulegu hlutverki hennar í íslensku samfélagi.
Skipulag og tjáningarform kirkjunnar tengja hana því þjóðfélagi og umhverfi sem hún