Gerðir kirkjuþings - 2009, Qupperneq 123

123
Þingslitaræða forseta

Virðulega kirkjuþing.

Nú er komið að leikslokum á kirkjuþingi 2009, hinu síðasta á kjörtímabilinu. „Guð
mun ráða hvar við dönsum næstu jól“ segir í þjóðvísunni. Við vitum ekki á þessari
stundu hverjir koma saman til kirkjuþings að ári – það ræðst ekki fyrr en á vordögum.
Sum okkar munu vafalaust sækjast eftir endurkjöri en ekki er víst að allir hafi þar
erindi sem erfiði. Önnur okkar munu ekki gefa kost á sér til setu á kirkjuþingi að nýju
og hefur þar hver sínar gildu ástæður. Hvernig sem þessu verður háttað hljótum við öll
að binda vonir við að kirkjuþing og kirkjuráð verði vel skipað á næsta kjörtímabili þar
sem saman fari reynsla og þekking, eldmóður og virðing fyrir jafnri stöðu kvenna og
karla.

Fyrir þetta kirkjuþing voru lögð 28 mál. Níu þeirra voru þingmannamál, kirkjuráð
flutti 14 mál, biskup Íslands tvö mál, forsætisnefnd eitt mál og dómsmála- og
mannréttindaráðherra eitt mál. Á þinginu sjálfu hefur löggjafarnefnd flutt eitt mál.
Verkaskiptingu nefnda var þannig háttað að allsherjarnefnd fékk níu mál til með-
ferðar, fjárhagsnefnd tíu mál og löggjafarnefnd átta mál, þar á meðal afar erfitt og
umdeilt mál um sameiningu prestakalla og prófastsdæma. Kirkjuþing hefur afgreitt
þessi mál með tíu starfsreglum og 19 þingsályktunum. Eitt mál frá kirkjuráði var fellt
við fyrri umræðu. Á þinginu voru haldnar 344 ræður, 254 ræður við setningu
kirkjuþings og fyrri umræðu þingmála og 90 ræður við síðari umræðu. Til gamans má
geta þess að á kirkjuþingi 2008 voru haldnar 324 ræður að aukaþinginu meðtöldu eða
20 færri ræður en á þessu þingi.

Á kirkjuþingi reynir mjög á samstöðu og samtakamátt, samstöðu um ákvarðanir sem
eru oft á tíðum erfiðar en óhjákvæmilegar og samtakamátt um afgreiðslu þeirra
þingmála, sem eru þjóðkirkjunni til gagns og heilla. Vitaskuld fá ekki allir framgengt
öllum hugðarefnum sínum og áhugamálum. Það eru mér þannig vonbrigði að sú hug-
mynd, sem ég setti fram við setningu þingsins um almennan kosningarétt þjóð-
kirkjufólks til kirkjuþings skyldi ekki fá framgang hér á þinginu þar sem það þingmál,
sem þessi hugmynd gat tengst, var fellt við fyrri umræðu og komst þannig ekki til
umfjöllunar í löggjafarnefnd. Ég fagna hins vegar þeirri ályktun kirkjuþings, sem
allsherjarnefnd lagði fram, að kannaðar verði leiðir til að rýmka kosningarétt til
kirkjuþings og auka á þann hátt lýðræði innan þjóðkirkjunnar. Ég tel engan vafa leika
á því að kirkjuþing muni fyrr en síðar bera gæfu til að styrkja enn frekar lýðræði innan
þjóðkirkjunnar, meðal annars með því að kalla þjóðkirkjufólk almennt til ábyrgðar og
ákvarðanatöku um þessa mikilvægu stofnun þjóðkirkjunnar.

Við setningu kirkjuþings greindi ég frá afdrifum þess frumvarps til nýrra
þjóðkirkjulaga, sem kirkjuþing samþykkti á síðasta ári en hefur ekki enn verið lagt
fyrir Alþingi þrátt fyrir góðan vilja fyrrverandi og núverandi ráðherra kirkjumála. Ég
sagði þar á grundvelli raunsæismats að enn væri talið hyggilegra að láta málið hvíla
um sinn. Þessi orð mín má ekki misskilja þannig að ég hafi gefið þetta frumvarp upp á
bátinn – því fer víðs fjarri. Ég mun að sjálfsögðu fylgjast með framvindu mála en
ráðherra sagðist á setningarfundinum hafa fullan hug á að leggja frumvarpið fram og
freista þess að vinna því fylgi en eins og forgangsröð verkefna væri nú háttað gæti
ekki orðið af því fyrr en í fyrsta lagi á vorþingi. Það er því gott vegarnesti, sem
kirkjuþing hefur samþykkt að frumkvæði allsherjarnefndar, að hvetja til þess að