Fréttablaðið - 26.11.2016, Blaðsíða 107

h e l g i n ∙ F R É T T A B l A ð i ð 51l A U g A R D A g U R 2 6 . n ó v e m B e R 2 0 1 6
P
IP
A
R
\T
B
W
A
/
S
ÍA
ALLIR SEM ERU ÁSKRIFENDUR AÐ SJÓNVARPSPÖKKUM 365 Í NÓVEMBER
OG DESEMBER EIGA MÖGULEIKA Á AÐ VINNA GLÆSILEGA VINNINGA Í
ÁSKRIFENDALOTTERÍI 365.
FYRSTI VINNINGUR ER ÓTRÚLEG ÆVINTÝRAFERÐ FYRIR TVO
TIL TÆLANDS AÐ HEILDARVERÐMÆTI 658.000 KR.
Tryggðu þér áskrift á 365.is eða í síma 1817 og þú ert komin/n í pottinn!
50 x 2 x
100.000 kr. gjafabréf hjá Icelandair
200 x
10.000 kr. gjafabréf hjá N1
ÁSKRIFENDA
Dregið föstudaginn 16. desember
LOTTERÍ
Hvaða sjónvarpspakki hentar þér?
3X
Tælandsferð
fyrir 2
40.000 kr. gjafabréf í Hagkaup
ert verið að gera tilraunir með þetta
form hérna heima. Þá komu út fjöl-
skyldusögur Einars Más, Fótspor á
himnum og þær bækur, og ég man að
ég velti því fyrir mér af hverju hann
gaf þær ekki út sem fjölskyldusögur,
heldur hreint og beint faldi tengslin.
Þá var mér sagt að slíkt hreinlega
gengi ekki á íslenskum bókamarkaði.
Það væri ekki hægt því það yrði lítið
gert úr því og það sett skör lægra en
hitt. En það hefur breyst að ein-
hverju leyti á síðustu tuttugu árum
en þó ekki meira en þetta eins og við
fengum að sjá á síðasta ári.“
Það er gaman
En skyldi sjálfsævisagnafræðingurinn
eiga sér íslenska uppáhaldssjálfsævi-
sögu? „Þetta er mjög erfið spurning.
Það sem heillar mig eru minnispæl-
ingarnar og svo formtilraunirnar.
Annars vegar minnispælingarnar
eins og í bókum Sigurðar Pálssonar
sem mér finnst alveg frábærar, vanga-
velturnar um minnið sem spíral og
tengslin við frásögnina og sjálfið. Og
svo hins vegar svona formtilraunir
eins og hjá Oddnýju Eir Ævarsdóttur
þar sem hún er að prófa sig áfram
með dagbókarform og mikla nálægð
við lesandann, sem ákveðin áhætta er
fólgin í og í bók eins og Jarðnæði þá
fannst mér þetta takast ákaflega vel.
Bók Guðmundar Andra Thors-
sonar um föður sinn, Og svo tjöllum
við okkur í rallið, fannst mér líka
ákaflega vel heppnuð. Það er svo
gaman þegar höfundar birta ekki
aðeins ljósmyndir heldur nýta þær
markvisst, tala við þær og um þær.
Þegar best tekst til þá kalla sjálfs-
ævisagnahöfundar fram minningar
hjá manni sjálfum. Þá fer maður að
minnast hluta úr eigin ranni. Bara
eins og litla bókin hans Þórarins
Eldjárns, Ég man, sem er nú byggð
á ákveðnum fyrirmyndum sem eru
listi af ákveðnum hlutum sem maður
getur tengt við og skilið eða ekki og
það er gaman.“
BækUR:
Tvísaga
HHHHH
Ásdís halla Bragadóttir
Veröld 2016
335 bls.
Ásdís Halla Bragadóttir hefur skrifað
ævisögu sem kannski er einsdæmi í
íslenskum bókmenntum. Þar tekst
hún á við sögu móður sinnar, fjöl-
skyldu sinnar og um leið sína eigin
sögu af miklum heiðarleika og skilar
sterkri sögu úr íslenskri nærfortíð, sem
á köflum fær lesandann til að grípa
andann á lofti og velta því fyrir sér
hvers konar þjóðfélag þetta sé sem við
búum í. Ásdís Halla tekur reyndar fram
að auðvitað sé sagan sem hún skráir
aðeins sögð frá hennar eigin sjónarhóli
og sjónarhóli móður hennar, sann-
leikurinn sé alltaf bundinn viðhorfi
þess sem segir frá og ef einhver annar
hefði sagt þessa sögu væri hún kannski
öðruvísi. Fortíðin er alltaf að einhverju
leyti skáldskapur, bundinn sýn þess
sem á hana horfir og frá henni segir.
Sögumaðurinn er alltaf afsprengi síns
umhverfis og síns bakgrunns. Þetta er
góður og þarfur varnagli og kemur í
veg fyrir að lesandinn fitji upp á nefið
og finnist sagan gera óþarflega mikið
fórnarlamb úr móðurinni. Detti jafn-
vel í hug útbrunnir frasar eins og með-
virkni.
Bókin skiptist í kafla frá mismun-
andi tímum og segir til skiptis sögu
Ásdísar Höllu sjálfrar í 1. persónu og
móður hennar og annarra fjölskyldu-
meðlima í 3. persónu. Þetta er sniðug
aðferð við að setja fortíðina í búning
skáldskapar en um leið dálítið trufl-
andi þar sem lesandanum er eðlilega
mest umhugað um að fá framvinduna
í sögu móðurinnar án refja. Enda engin
smáræðis saga þar á ferð, saga höfn-
unar, misnotkunar, mistaka og enda-
lausrar baráttu við mannfjandsamlegt
kerfi, en um leið saga fíknar og áhrifa
hennar á fjölskyldur langt aftur í ættir
til dagsins í dag. Símtalið dularfulla
um faðerni Ásdísar Höllu, sem hratt að
hennar sögn þessum skrifum af stað,
er nánast aukaatriði í hinu stóra sam-
hengi sögunnar og eiginlega það sem
snertir lesandann minnst.
Við höfum öll lesið fjöldann allan af
skáldsögum og ævisögum um baráttu
undirokaðrar alþýðu Íslands fyrir
viðurkenningu og mannsæmandi lífi
en sú saga sem hér er sögð er með þeim
sterkari í þeim flokki. Þar kemur ýmis-
legt til. Ásdís Halla er prýðilegur penni,
frásögnin rennur vel og persónur eru
skýrar en mestu skiptir þó að hér er
skrásetjari sögunnar í henni miðri,
finnur afleiðingar gjörða úr fortíðinni
á eigin skinni nánast daglega og hefur
varið miklum tíma og orku til að leita
skýringa og finna sátt. Sú vinna skilar
sér til lesandans í texta Tvísögu og það
verður að segjast að hversu skeptískur
sem maður er á að vandamál móður-
innar séu að mestu öðrum að kenna
– hin eilífa réttlæting fíkilsins – þá
hrífst maður með og þykir vænt um
þessa konu, finnur til með henni og
óskar þess svo innilega að allt fari vel
að lokum. Hvað svo sem það nú þýðir.
Friðrika Benónýsdóttir
niðURsTAðA: Vel unnin, vel skrifuð
og firnasterk saga sem spilar á alla til-
finningastrengi lesenda.
Þú hélst ekki að lífið væri svona
2
6
-1
1
-2
0
1
6

0
4
:2
9
F
B
1
4
4
s
_
P
1
2
2
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
4
4
s
_
P
1
0
7
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
4
4
s
_
P
0
2
3
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
4
4
s
_
P
0
3
8
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
B
7
1
-C
5
F
0
1
B
7
1
-C
4
B
4
1
B
7
1
-C
3
7
8
1
B
7
1
-C
2
3
C
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
4
A

F
B
1
4
4
s
_
2
5
_
1
1
_
2
0
1
C
M
Y
K