Morgunblaðið - 12.05.2016, Blaðsíða 34

34 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 12. MAÍ 2016
Vertu vinur okkar á facebook
www.facebook.com/weledaísland
*Niðurstöður vísindalegra rannsókna (Derma Concept GmbH) Þéttleiki húðarinnar
jókst um 35% eftir 28 daga notkun með Birki Cellolite olíunni og Birkisafanum og
mýkt húðarinnar varð 21% meiri.
Meðhöndlaðu
appelsínuhúðina heildrænt
Að innan frá með Birkisafanum og utanfrá með Birki Scrub og Birki Cellolite olíunni
Birki Cellolite olían hjálpar til við að draga úr og koma í veg fyrir appelsínuhúð*
- í samhljómi við mann og náttúru, www.weleda.is
Útsölustaðir Weleda er heilsuverslanir og apótek.
BAKSVIÐ
Benedikt Bóas
benedikt@mbl.is
Einn helsti sérfræðingur um Hills-
borough-slysið árið 1989 er frá Ís-
landi og er fæddur ári eftir slysið.
BA-ritgerð Antons Inga Svein-
björnssonar í sagnfræði frá Háskóla
Íslands fjallar um
þetta hörmulega
slys þar sem 96
áhorfendur á leik
Liverpool og
Nottingham For-
est létust. Flestir
voru stuðnings-
menn Liverpool.
Ritgerðin fjallar
um yfirhylm-
inguna í kjölfarið,
orsakir og for-
sögu þess, afleiðingar og viðvarandi
félagsleg vandamál.
Sumardaginn fyrsta, 26. apríl, lauk
baráttu aðstandenda fórnarlamb-
anna 96 þegar stuðningsmennirnir
voru loks hreinsaðir af ásökunum um
að hafa valdið slysinu. Mögulegt er
að ákærur verði gefnar út í kjölfarið
enda slysið búið að setja ljótan blett á
Liverpool-borg og eyðimerkurgöngu
aðstandenda loks lokið.
Eftir að málið var endurupptekið
hefur Anton þurft að hafa ritgerð
sína læsta því lögbann var lagt við út-
gáfu alls þess efnis sem tengdist því.
Þrátt fyrir að lúta ekki breskum
lögum ákvað hann að hlýða lögbann-
inu af virðingu við höfunda efnisins
sem féll undir bannið og þá viðmæl-
endur sem hann hafði talað við. „Ég
vildi ekki vera sá sem hefði verið
minnst um aldir og ævi fyrir að vera
maðurinn sem skemmdi endur-
upptekninguna. Því ákvað ég að læsa
henni,“ segir Anton sem fékk áhuga
á málinu árið 2008, þá 18 ára gamall.
Heldur með Liverpool
„Ég hef alltaf haft mikinn áhuga á
fótbolta og styð Liverpool í enska
boltanum. Áður en ég kynnti mér
málið fannst mér þetta slys alltaf
svolítið skrýtið og hreinlega óþægi-
legt. Ég vissi ekkert um það nema að
það varð slys á Hillsborough þar sem
fólk lést og Liverpool hélt minning-
arathöfn á hverju ári. Í kringum
þetta voru alltaf svolítil leiðindi. Það
var eins og Liverpool-stuðningsmenn
hefðu drepið sína eigin stuðnings-
menn. Maður las í fjölmiðlum og um-
ræðan var þannig að þetta slys var
eins og svarti sauðurinn í fjölskyld-
unni. Stjórnmálamenn, fjölmiðlar og
aðrir sögðu í öll þessi ár að þetta væri
skömm og báðu borgina og íbúa
hennar að gleyma því liðna og halda
lífinu áfram. Og ég skildi það ekki.
Fyrir tilviljun hitti ég mann árið
2008 á Íslandi sem var frá Liverpool.
Hann var með Hillsborough-
barmmerki sem stóð á 96. Ég var 18
ára og spurði hann út í slysið. Hann
fór með mig í gegnum málið og hafði
komið nálægt því þó að hann hefði
ekki verið á vellinum. Hann gaf mér
lítinn bækling sem hann hafði gefið
út sjálfur þar sem Phil Scraton, pró-
fessor í afbrotafræði, skrifaði formál-
ann en sá varð síðar formaður hinnar
sjálfstæðu Hillsborough-nefndar og
er maðurinn sem fann upphaflega
ósamræmið í skjölunum. Eftir sögu
mannsins var eins og eitthvað hefði
umturnast í mér. Ég hafði enga skoð-
un á þessu slysi en þetta blundaði
áfram í mér.“
Réttlæti fyrir 96
Á 20 ára minningarathöfninni um
slysið horfði Anton á Andy Burnham,
þingmann Verkamannaflokksins og
þáverandi menningarmálaráðherra,
flytja ræðu á Anfield. Hann var fyrsti
stjórnmálamaðurinn sem hafði feng-
ið að koma nálægt minningarathöfn-
unum um Hillsborough. Í miðri ræðu
kallaði einn áhorfandi „Justice for
the 96“ og aðrir á Anfield tóku undir.
Ráðherrann kláraði ekki ræðuna
sína. „Ég horfði á þetta og mér
fannst þetta óskiljanlegt. Þetta var
20 árum síðar. Þetta var ekki sorg,
fólk var ekki leitt. Þetta voru hráar
tilfinningar og sárið var greinilega
enn galopið.
Loksins skildi ég og skyndilega
röðuðust púslin saman. Þá áttaði ég
mig á því að Hillsborough snýst ekk-
ert um fótbolta.
Ég las loks bæklinginn og slysið
sat í mér. Ég byrjaði í sagnfræði við
Háskóla Íslands árið 2011 og þegar
ég var að fara skrifa BA-ritgerðina
var skýrsla hinnar sjálfstæðu Hills-
borough-nefndar nýkomin út. Þetta
var sögulegur atburður, bæði í fortíð
og nútíð. Ég hugsaði með mér að
þarna gæti ég tekið eitthvað sem lá
þegar fyrir. Ég hafði aldarfjórðung
til að rannsaka og gera grein fyrir og
samt var eitthvað nýtt – sem er nán-
ast óþekkt í sagnfræðinni.
Allar upplýs-
ingar voru að
koma fram meðan
ég var í námi. Það
var enginn að
skrifa um þetta
erlendis og eng-
inn á Íslandi.
Ég gat því ekki
skrifað um þetta,“
segir hann.
Anton hafði
samband við manninn sem hann
hafði kynnst nokkrum árum fyrr á
Íslandi. Í kjölfarið fór af stað at-
burðarás sem hann hafði ekki séð
fyrir.
Hitti rétta fólkið
Hann hitti allt helsta fólkið sem
var í kringum nefndina og kom aldrei
að lokuðum dyrum. Allir voru til-
búnir að aðstoða unga Íslendinginn.
„Þarna var allt í gangi, skýrslan ný-
kominn út og svo kom einhver gutti
frá Íslandi sem rétti upp hönd til að
athuga hvort einhver vildi tala við
sig. Á því tímabili hafði ég ekki und-
an því að svara. Einn af þeim sem
svöruðu var Phil Scraton sem hafði
fjallað um málið í tvo áratugi, og var
maðurinn sem fann upphaflega
ósamræmið í skjölunum. Önnur var
Anne Williams, sem var í forsvari í
málaferlum aðstandenda og stjórn-
arformaður stuðningshóps eftirlif-
enda. Stuðningsmenn Liverpool
flagga fánum henni til heiðurs fyrir
hvern leik. Hún lést úr krabbameini
nokkrum dögum eftir að ákveðið var
að taka málið upp að nýju. Hún beið í
24 ár eftir að einhver myndi axla
ábyrgð og að fá viðurkenningu þess
að sonur hennar bar ekki ábyrgð á
dauða sínum. Þegar yfir lauk hafði ég
talað við 22 aðstandendur fórnar-
lamba og eftirlifendur frá slysinu,
auk sérfræðinga, vitna og ráðgjafa.“
Anton fór út til Liverpool og hitti
þar marga eftirlifendur auk þess að
fá aðgang að gagnagrunni um slysið.
Þá notaði hann Skype töluvert og
einnig tóku aðrir fyrir hann viðtöl.
Sagnfræðingar í Englandi höfðu lítið
veitt málinu áhuga og því fékk hann
fordæmislausan aðgang að skjölum,
glósum, skýrslum og fólki.
Erfitt að hlusta á sum samtölin
„Það komu tímamót hjá mér þar
sem ég var nálægt því að draga í
land. Það var í miðju símtali við mann
sem lýsti því fyrir mér hvernig hann
horfði á son sinn deyja. Ég var 23 ára
að skrifa 20 eininga ritgerð og að
hlusta á það sem hann var að segja
var erfitt. Ég hugsaði með mér, Ant-
on Ingi hvað ertu að gera? Þetta var
svo yfirþyrmandi. Ég vil meina að ég
hafi verið hlutlaus, en í fullri einlægni
var það oft alveg ofboðslega erfitt.
Maðurinn lýsti því þegar hann
grátbað lögregluna um að opna hliðin
og að sonur sinn væri að deyja. Hann
væri að kremjast. Loftið var farið úr
lungunum og hann lýsti þessu átak-
anlega fyrir mér. Það var mannbug-
andi að hlusta á þetta. Hann lýsti því
Tímalína atburða 15. apríl 1989
14:47 Roger Marshall, yfirmaður
lögreglu við innganga, varar við
því að ef ekkert verði gert muni
þetta fara illa.
14:50 Hólf 3 og 4
eru orðin yfirfull.
14:52 Skilaboð koma frá Marshall
um að opna verði hlið C því að annars
muni troðningurinn semmyndast hafði
valda stórslysi og jafnvel mannfalli.
14:54 Liðin ganga út á
völlinn. Lögreglumenn
hunsuðu öskur þeirra
sem voru að kremjast
við girðingar.
14:57 Hliði C er lokað.
14:59 Áhorfendur
byrja að klifra yfir
girðingarnar.
15:00 Leikurinn hefst.Waugh,
lögregluþjónn, spyr í stjórn­
herberginu hvort það þurfi
að kalla til sjúkrabíla og er
svarað neitandi.
15:05 Slysagrindur
framarlega í hólfi 3 gefa
eftir. Stuðningsmenn falla
fram fyrir sig og kremjast
við girðingarnar.
15:06 Dómarinn flautar leikinn
af. Murray hringir á sjúkrabíla
sex mínútum eftir að hafa
hafnað því að þeirra væri þörf.
14:30-14:40Mikil
þrengsli myndast fyrir
utan hlið C, í Leppings
Lane, hluta leikvangsins.
14:40 Í hátalarakerfinu
eru stuðningsmenn beðnir
um að færa sig framar.
14:00 David Duckenfield, yfirlögregluþjónn og
aðstoðarmaður hans, Bernhard Murray, mæta
í stjórnstúku SheffieldWednesday.
14:38 Fyrsta bylgjan inn
í hólf 3 og 4. Í kjölfarið
er ungur drengur borinn
út í gegnum hlið C.
12:00 Fólk fer að
mæta á Hillsborough­
völlinn í Sheffield.
Snýst um annað og meira en fótbolta
 Ritgerð um Hillsborough-slysið vekur athygli út fyrir landsteinana  Ákvað að virða lögbann
breskra dómstóla eftir símtal um miðja nótt  Vildi ekki vera maðurinn sem eyðilagði 27 ára bið
Anton Ingi
Sveinbjörnsson
AFP
Heiður Þeirra 96 sem fóru að sjá leik Liverpool og Nottingham Forest árið
1989 en snéru aldrei aftur heim er oft minnst á heimavelli Liverpool.
David
Duckenfield