Morgunblaðið - 12.05.2016, Síða 73

MENNING 73
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 12. MAÍ 2016
Árið er 1686 og Nella Oort-man, 18 ára lítt lífsreyndsveitastúlka, kemur tilAmsterdam til að hefja
nýtt líf sem eiginkona Johannesar
Brandt, auðugs kaupmanns. Þau
þekkjast ekki neitt, um var að
ræða skipulagðan ráðahag og fljót-
lega verður
Nellu ljóst að
hinn nýi eigin-
maður hennar
hefur lítinn
áhuga á henni,
hann samrekkir
henni ekki og
Marin systir
hans sem býr á
heimilinu sýnir
henni óvild.
Heimilið er drungalegt og óvist-
legt og á veggjum hanga óhugnan-
leg málverk.
Brúðargjöf Johannesar til hinn-
ar ungu brúðar sinnar er skáphús,
stórt brúðuhús sem er líkan af
heimili þeirra, og hann býður
henni að innrétta það að vild. Til-
gangur gjafarinnar, er að hans
sögn, að mennta Nellu.
Þrátt fyrir að hafa ímugust á
brúðuhúsinu hefur Nella uppi á
smámyndasmið sem sérhæfir sig í
gerð húsgagna í smækkaðri mynd
og pantar af honum nokkra muni.
Þegar þeir berast er sitthvað
fleira í pakkanum sem Nella hafði
ekki pantað - húsgögn sem eru ná-
kvæm eftirlíking húsgagna á heim-
ilinu, barnavagga og líkan af heim-
ilishundunum tveimur. Í hennar
augum er vaggan henni til háð-
ungar, nöturleg áminning um ást-
laust hjónabandið. Henni finnst
sem einhver fylgist með sér og viti
allt sem fram fer á heimilinu og
noti brúðuhúsið til að koma ýms-
um boðum til skila. Í kjölfarið fer
af stað atburðarás þar sem Nella
veit ekki hvort hún er leiksoppur
aðstæðna eða hvort hún er sjálf
við stjórnvölinn.
17. öldin, þegar sagan á að ger-
ast, er gjarnan nefnd gullöld
Amsterdam. Skip öflugra versl-
unarfélaga sigldu frá borginni um
öll heimsins höf og komu til
heimahafnar hlaðin framandi varn-
ingi. Á sama tíma voru þar uppi
listamenn á borð við Rembrandt,
Vermeer og Hals og borgin var
því sannkölluð miðstöð menningar
og fjármála. Þetta er áhugavert
tímabil og sú mynd, sem Burton
dregur upp er býsna heillandi og
greinilega mikil vinna lögð í að
hún verði sem raunverulegust.
Engu að síður er erfitt að henda
reiður á sumu. T.d. er Nella í upp-
hafi feimin og undirgefin sveita-
stúlka, en þegar líður á eru við-
horf hennar og athafnir meira í
takt við það sem gengur og gerist
á 21. öldinni.
Bókin gengur ágætlega upp
framan af, en fer að rakna upp
þegar líður á. Að ósekju hefði
mátt halda fastar um taumana því
hugmyndin að sögunni og sögu-
sviðinu er frumleg og býður upp á
marga möguleika. En að því
slepptu er þetta fínasta bók,
áhugaverð söguleg skáldsaga þar
sem óhugnaður, spenna, ást og ör-
lög vefjast saman á nýstárlegan og
heillandi hátt. Þá er þýðing Magn-
eu J. Matthíasdóttur afbragðsgóð.
Jessie Burton Gagnrýnandi segir að Smámyndasmiðurinn sé „fínasta bók,
áhugaverð söguleg skáldsaga þar sem óhugnaður, spenna, ást og örlög
vefjast saman á nýstárlegan og heillandi hátt.“
Heillandi óhugnaður
og örlög í dúkkuhúsi
Skáldsaga
Smámyndasmiðurinn bbbmn
Eftir Jesse Burton.
JPV útgáfa 2016. Kilja, 429 bls.
ANNA LILJA
ÞÓRISDÓTTIR
BÆKUR
henni og þau verða til þess að bæði
Lára og Júlía koma aftur inn í líf
hennar. Vinátta þeirra rifjast upp
og atburðir frá vetrinum örlagaríka
skýrast og þeir skýra líka ýmislegt í
fari og lífi Hafdísar.
Vináttan er í forgrunni sögunnar
og hvað vinátta unglingsáranna,
mótunaráranna, getur haft mikil
áhrif á hver við verðum þegar við
eldumst. Erfitt er að gera grein fyr-
ir söguþræðinum án þess að spilla
Vinkonur eftir RögnuSigurðardóttur er sam-tímabók sem leikur á les-andann. Þetta er sjötta
skáldsaga höfundar sem hefur m.a
verið tilnefnd til Íslensku bók-
menntaverðlaunanna fyrir skrif sín.
Í sögunni segir frá þremur kon-
um, Hafdísi sem er virðulegur
dómsmálaráðherra, Láru sem er
listamaður og Júlíu sem starfar sem
einkaþjálfari. Hafdís og Lára voru
miklar vinkonur
frá 1. til 7. bekkj-
ar í grunnskóla. Í
8. bekk breytist
það þegar Júlía
kemur í bekkinn
og hristir ræki-
lega upp í sam-
bandi vinkvenn-
anna svo sakleysi
barnæskunnar
hverfur og víkur
fyrir átökum og leit unglingsár-
anna.
Sagan gerist í samtímanum og er
sögð út frá sjónarhóli Hafdísar með
endurliti til örlagaríks vetrarins
sem þær þrjár eyddu saman í 8.
bekk.
Hafdís er dómsmálaráðherra og
málefni hælisleitenda hvíla þungt á
fyrir væntanlegum lesendum en
sagan er spennandi og áhugaverð.
Persónurnar eru raunsannar og
auðvelt fyrir samtímamanninn að
tengja við atburðina í sögunni sem
eru afskaplega svipaðir því sem
heyrist um í fréttum á degi hverj-
um. Vinkonurnar er grípandi saga,
vel skrifuð og snilldarlega fléttuð;
þetta er saga sem er auðvelt að
tengja við og erfitt að leggja frá sér
fyrr en henni er lokið.
Góðar Vinkonur
Skáldsaga
Vinkonur bbbmn
Eftir Rögnu Sigurðardóttur.
Mál og menning 2016. Kilja, 250 bls.
INGVELDUR
GEIRSDÓTTIR
BÆKUR
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Höfundurinn „Vinkonurnar er grípandi saga, vel skrifuð og snilldarlega
fléttuð; þetta er saga sem er auðvelt að tengja við og erfitt að leggja frá sér
fyrr en henni er lokið,“ segir rýnir um skáldsögu Rögnu Sigurðardóttur.
LoveStar, eftir Andra Snæ Magna-
son, er besta og hugmyndaríkasta
erlenda vísindaskáldsagan sem
komið hefur út í Frakklandi síð-
ustu 12 mánuði, að mati dóm-
nefndar Grand Prix de l’Imagin-
aire. Þetta kemur fram í
tilkynningu.
Grand Prix de l’Imaginaire eru
elstu bókmenntaverðlaun Frakk-
lands sem enn eru við lýði. Þau
voru stofnuð 1974, starfa sjálfstætt
og eru veitt í 10 flokkum, og hlýt-
ur Andri Snær Magnason þau í
flokki þýddra skáldsagna. Meðal
tilnefndra höfunda í þetta sinn eru
China Miéville og Michel Faber, en
verðlaunin hafa áður fengið höf-
undar á borð við Kim Stanley Rob-
inson, China Miéville, Orson Scott
Card, Neal Stephenson og Clive
Barker. Verðlaunin verða veitt á
Étonnants Voyageurs-hátíðinni í
Saint-Malo 15. maí, kl. 18.
Fær frönsk bókmennta-
verðlaun fyrir Lovestar
Verðlaun Lovestar Andra Snæs var valin besta erlenda vísindaskáldsagan.
Morgunblaðið/Kristinn
5511200 | Hverfisgata 19 | leikhusid.is | midasala@leikhusid.is
Í hjarta Hróa hattar (Stóra sviðið)
Fim 12/5 kl. 19:30 73.sýn Lau 28/5 kl. 19:30 76.sýn Sun 5/6 kl. 19:30 79.sýn
Lau 21/5 kl. 15:00 74.sýn Sun 29/5 kl. 19:30 77.sýn Lau 11/6 kl. 19:30 Lokasýn
Lau 21/5 kl. 19:30 75.sýn Lau 4/6 kl. 19:30 78.sýn
Sýningum lýkur í vor!
Improv Ísland (Þjóðleikhúskjallari)
Mið 18/5 kl. 19:30 Mið 25/5 kl. 19:30 Mið 1/6 kl. 19:30
Ný sýning í hverri viku - Ekkert ákveðið fyrirfram!
Play (Stóra sviðið)
Þri 31/5 kl. 19:30
Listahátíð í Reykjavík
AUGLÝSING ÁRSINS –★★★★ – M.G. Fbl.
MAMMA MIA! (Stóra sviðið)
Fim 12/5 kl. 20:00 Sun 29/5 kl. 20:00 Lau 18/6 kl. 20:00
Fös 13/5 kl. 20:00 Þri 31/5 kl. 20:00 Sun 19/6 kl. 20:00
Lau 14/5 kl. 14:00 Mið 1/6 kl. 20:00 Þri 21/6 kl. 20:00
Þri 17/5 kl. 20:00 Fim 2/6 kl. 20:00 Mið 22/6 kl. 20:00
Mið 18/5 kl. 20:00 Fös 3/6 kl. 20:00 Fim 23/6 kl. 20:00
Fim 19/5 kl. 20:00 Lau 4/6 kl. 20:00 Fös 24/6 kl. 20:00
Fös 20/5 kl. 20:00 Sun 5/6 kl. 20:00 Lau 25/6 kl. 20:00
Lau 21/5 kl. 14:00 Þri 7/6 kl. 20:00 Sun 26/6 kl. 20:00
Lau 21/5 kl. 20:00 Mið 8/6 kl. 20:00 Fös 9/9 kl. 20:00
Sun 22/5 kl. 20:00 Fim 9/6 kl. 20:00 Lau 10/9 kl. 20:00
Þri 24/5 kl. 20:00 Fös 10/6 kl. 20:00 Sun 11/9 kl. 20:00
Mið 25/5 kl. 20:00 Lau 11/6 kl. 20:00 Fös 16/9 kl. 20:00
Fim 26/5 kl. 20:00 Sun 12/6 kl. 20:00 Lau 17/9 kl. 20:00
Fös 27/5 kl. 20:00 Mið 15/6 kl. 20:00 Sun 18/9 kl. 20:00
Lau 28/5 kl. 20:00 Fim 16/6 kl. 20:00 Lau 24/9 kl. 20:00
Leikhúsmatseðill frá kl 19 í forsalnum, tónlist og kokteilar
Auglýsing ársins (Nýja sviðið)
Fös 13/5 kl. 20:00 Lau 21/5 kl. 20:00
Fim 19/5 kl. 20:00 Sun 29/5 kl. 20:00 síðasta
sýn.
Ærslafullur og andstyggilegur gleðileikur eftir Tyrfing Tyrfingsson
Kenneth Máni (Litla sviðið)
Fim 12/5 kl. 20:00 107.sýn Fös 20/5 kl. 20:00 108.sýn Lau 28/5 kl. 20:00 109.sýn
Kenneth Máni stelur senunni
Afhjúpun (Litla sviðið)
Sun 22/5 kl. 14:00
Höfundasmiðja FLH og Borgarleikhússins
Persóna (Nýja sviðið)
Fim 12/5 kl. 20:00 Fös 20/5 kl. 20:00 Sun 22/5 kl. 20:00
Tvö ný dansverk eftir þrjá danshöfunda