Orð og tunga - 01.06.2010, Blaðsíða 93

Margrét Jónsdóttir
Beyging orða með viðskeytunum
-ing og -ung
Söguleg þróun
1 Inngangur1
1.1 Markmið - niðurstöður
Markmið þessarar greinar er að rannsaka beygingarsögu kvenkyns-
orða með viðskeytunum -ing og -ung, orða eins og t.d. sýning og laus-
ung, og leita skýringa á mikilvægustu einkennum hennar.
Helstu niðurstöður eru eftirfarandi. í fornu máli voru orð með við-
skeytinu -ing yfirleitt endingarlaus í þolfalli en enduðu á -u í þágufalli.
Þó eru dæmi um endinguna -u í þolfalli. Það sýnir að beygingin hefur
þá þegar verið byrjuð að falla að beygingu langflestra annarra kven-
kynsorða en þá voru þolfall og þágufall eintölu (án greinis) langoftast
eins. Síðar varð sú beyging skyldubundin, með einni undantekningu.
Allt fram til samtímans má sjá dæmi um forna beygingu /ttg-orðanna.
Það er þó eftirtektarvert að á síðustu tímum eru dæmin nánast bundin
við hátíðlegt mál eða formlegt.
'Greinarhöfundur þakkar Ástu Svavarsdóttur, Þorsteini G. Indriðasyni, Þórhalli
Eyþórssyni og nafnlausum ritrýni yfirlestur og ábendingar og Bessa Aðalsteinssyni,
Gunnlaugi Ingólfssyni, Matthew J. Driscoll, Maríu Grétu Guðjónsdóttur og Emi
Hrafnkelssyni fyrir veitta hjálp og upplýsingagjöf af ýmsum toga.
Orð og tunga 12 (2010), 83-108. (c) Stofnun Árna Magnússonar í íslenskum fræðum,
Reykjavík.