Morgunblaðið - 18.08.2016, Side 76

76 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 18. ÁGÚST 2016
færa. Hann hafði ekki mikið álit á
mjög ódýrum hljóðfærum, sem er
ekki von, ég hef það ekki heldur því
þeim mun ódýrarari sem hljóðfæri
eru því erfiðara er að gera við og
láta sér lynda við þau. Sannleikurinn
er sá að því sem fólk sparar sér við
kaupin eyðir það í viðhaldið.“
Ég held áfram að trufla Ísólf við
vinnu sína við stillinguna og hann
segir sögur af skrautlegum píanó-
sölum og fúski í framleiðslu hljóð-
færa og sölu. Og líka af píanóleik-
urum sem hafa verið of harðhentir
við hljóðfærin. Þeir hafa ekki allir
tekið því vel þegar Ísólfur fann að
meðferð þeirra á hljóðfærunum.
„Ég skildi einu sinni eftir smá nótu
fyrir einn þeirra og ég man orðalag-
ið enn: Í Guðs bænum þyrmdu mér,
ég er allt of lítill. Þessi maður talaði
aldrei við mig eftir það.“ Hann glott-
ir.
Hljóðfæraviðgerðir í blóðinu
Ísólfur lærði hljóðfærasmíði fyrst
hjá föður sínum. „Ég var í flugi í
gamla daga og milli þess sem ég var
að fljúga var ég á verkstæðinu hjá
karlinum. Ég hjálpaði oft á tíðum
Bjarna heitnum bróður mínum, sem
fór fyrst út í þetta, en hann keyrði
líka leigubíla, rútur og strætisvagna
og var að hlaupa frá verkefnunum
og fékk mig til að hjálpa sér – upp
úr því leitaði ég til pabba og fór að
læra.
Þessar viðgerðir virðast vera í
taugakerfinu eða blóðinu. En einn
góðan veðurdag sagði pabbi við mig,
þar sem ég var að vinna hjá honum:
Nú verður þú annaðhvort að hætta
eða fara út til Þýskalands og ljúka
þessu. Hann kom mér þá að hjá
Grotrian-Steinweg-píanóverksmiðj-
unni í Þýskalandi. Ég fór út 1982.
Pabbi var góðkunningi höfuðs
Grotrian-Steinweg-fjölskyldunnar
og skrifaði honum bréf þar sem
hann bað um að ég yrði tekinn í
nám. Hann útlistaði hvað ég þyrfti
helst að læra – svo var ég settur í
gang! Og ég var þarna í eitt ár bók-
staflega í þrælavinnu.“ Hann brosir
og bætir við: „Þegar ég fór bað
framkvæmdastjórinn mig hálfpart-
inn afsökunar á harðræðinu, þeir
hefðu troðið í mig þriggja ára pens-
úmi á einu ári! Þeir hefðu metið
kennslu föður míns og ákváðu að
hafa þennan háttinn á. Enda fannst
mér þeir oft vera helvíti harðir …
En ég hafði gott af verunni þarna.
Faðir minn og frændu höfðu verið
saman með hljóðfæraumboð, meðal
annars Grotrian-Steinweg, en þegar
pabbi dó hringdu Þjóðverjarnir í
mig og spurðu hvort ég vildi ekki
taka við því. Ég hef nú haft þetta
umboð í töluvert langan tíma.“ Og
Ísólfur hefur líka flutt inn hljóðfæri
frá Sauter og Steingraeber-
verksmiðjunum.
Merkilegt apparat
Ísólfur fær nú að einbeita sér að
stillingunni um stund en þegar ég
kem að þar sem hann er að mæla bil
milli hamra, filta og strengja, hnikar
sumu til og festir annað, þá fer hann
að útskýra þetta flókna kerfi ótrú-
lega margra hluta: hann segir ein
sex þúsund stykki vera í einu svona
píanói og það sé mikið verk að
skipta um strengi, eins og hann
gerði að hluta í því píanói pabba síns
sem hann hefur gert upp.
„Nýstrekkt hljóðfæri mótmælir
upp á líf og dauða þegar búið er að
strekkja nýja strengi í það. Í píanói
pabba heima er ég nú búinn að taka
einar tólf stillingar og býst við að
taka sex í viðbót. Áður en það fer að
halda. Eins og ég orða það stundum:
áður en það hættir að skyrpa á
mann!
Ég notaði áfram gömlu bassa-
strengina hans pabba í því hljóðfæri,
þeir eru enn það tónmiklir; hann var
með spunavél og spann þá sjálfur,
en ég skipti um hina.
Það er rosaleg spenna í þessu
stykki hér,“ segir Ísólfur síðan og
fer höndum um grindina sem heldur
strengjunum. „Það er svona 17 til 18
tonna spenna í hljóðfærinu. Átakið,
já. Miðað við að það sé í A 440 still-
ingu. Rammarnir eru almennt gerð-
ir í dag til að þola svona 22 tonna
átak. Já, svona píanó er merkilegt
apparat.“
Og Ísólfur heldur áfram að mæla
bil og stilla og segir að efstu áttund-
irnar séu að verða mattar og hljóm-
litlar og hljóðfæri breytist: „Það
kemur vindingur í þetta með tím-
anum, mismunandi loft leikur um
hljóðfærin, stundum rakt, stundum
þurrt, flutningar, hiti og kuldi, allar
breytingar koma fram.“ En hljóð-
færið hefur líka karakter og þannig
er með þetta gamla íslenska píanó
okkar sem hefur fylgt nokkrum kyn-
slóðum, er áttatíu til áttatíu og fimm
ára, upprunalegt að innan sem utan,
og sonur smiðsins skrifar upp á vott-
orð fyrir stillingunni, spennir lokið
með klinkum á efri huta kassans og
lokar varlega á hljómborðið svo nafn
smiðsins, föður hans, blasir við.
Morgunblaðið/Einar Falur
Stofutónleikar Systurnar Ásthildur og Jófríður Ákadætur í dúettinum Pascal Pinon léku á fjölsóttum stofutónleikum um liðna helgi á píanóið sem Pálmar
Ísólfsson smíðaði. Tónleikarnir voru á dagskrá Breiðholt Festival í Seljahverfi. Píanóleikarar vilja gjarnan prófa að leika á þetta íslenska hljóðfæri.
Catherine Ravenscroft erfarsæl kvikmyndagerð-arkona, hamingjusamlegagift lögfræðingnum Ro-
bert. Þau eiga uppkominn son, sem er
vel menntuðum foreldrum sínum sí-
fellt til vonbrigða, án þess þó að þau
geti eða vilji horfast í augu við það.
Dularfull bók dúkkar upp á heimili
Catherine, hún fer að blaða í henni og
fær ekki betur séð en að umfjöllunar-
efnið sé atburðir sem hentu hana fyr-
ir tuttugu árum og hún hefur haldið
leyndum. Sá eini sem hafði einhverja
vitneskju um það sem gerðist er
löngu dáinn og smám saman fer for-
tíðin að hafa meiri og meiri áhrif á líf
hennar, bæði innan og utan heimilis,
og daglegt líf hennar fer að rakna
upp. Hún metur stöðuna þannig að
einhvers konar uppgjör sé óhjá-
kvæmilegt og það sé eina leiðin til að
losna úr þessum fortíðarvef, hversu
óþægilegt sem það kunni að vera.
Það hvernig hringurinn þrengist
smám saman og hvernig sá sem kvel-
ur Catherine með fortíðinni nær til
fleiri og fleiri einstaklinga úr lífi
hennar er vel gert
hjá Renée Knight,
sem er handritshöf-
undur og framleið-
andi sjónvarpsefnis,
en Fyrirvari er
fyrsta bók hennar.
Sagan er sögð út frá
sjónarhóli tveggja;
annars vegar Cat-
herine og hins vegar Stephen Brig-
stocke, sem er einmana ekkjumaður,
vægast sagt nokkuð einkennilegur í
háttum. Framan af er þáttur hans í
sögunni algerlega á huldu, lesandinn
þarf að giska á hvaða erindi hann á
eiginlega í söguna og það gengur vel
upp hjá Knight. Inni á milli koma svo
kaflar úr bókinni dularfullu, sem
reyndar heitir Bláókunnugur maður.
Fyrir það fyrsta er þetta frábær
hugmynd að bók; að grandalaus ein-
staklingur lesi skyndilega um atburði
úr eigin lífi sem hann vill ekki fyrir
nokkurn mun að aðrir fái að vita um.
Það hlýtur að vera ein mesta martröð
sem hugsast getur að einhver sem þú
veist ekki hver er viti eitthvað um þig
sem þú vilt fyrir hvern mun halda
leyndu. Og ekki nóg með það; hann
leggur sig í líma við að deila þessum
upplýsingum.
Sagan fer ýmsar óvæntar leiðir
sem fá lesandann til að giska á hitt og
þetta nánast fram að síðustu blaðsíðu.
Glæpa- og spennusagnaheimurinn er
sneisafullur af klisjum og það er
sannarlega fengur að svona frumlegri
bók í það safn.
Þegar fortíðin eltir
Skáldsögur
Fyrirvari nn
Eftir: Renée Knight. JPV 2016. 336
blaðsíður.
ANNA LILJA
ÞÓRISDÓTTIR
BÆKUR
Láttu birtuna ekki trufla þig
Álnabær
Allt fyrir gluggann… úrval, gæði og þjónusta.
40 ára
Síðumúla 32, Reykjavík. S. 588 5900 ■ Tjarnargötu 17, Keflavík. S. 421 2061 ■ Glerárgötu 32, Akureyri. S. 462 5900 ■ alnabaer.is
OPIÐ: VIRKA DAGA FRÁ 10-18
Sendum frítt hvert á land sem er gegn staðgreiðslu
Íslensk framleiðsla eftir máli
Hringdu núna og bókaðu tíma í máltöku
PLÍ-SÓL GARDÍNUR
Frábær lausn fyrir hallandi og óreglulega glugga