Morgunblaðið - 18.08.2016, Page 51

UMRÆÐAN 51
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 18. ÁGÚST 2016
Fjölbreytt störf og forvitnileg áhugamál
Skemmtilegir og lifandi þættir um fólk sem gegnir fjölbreyttum störfum í iðnaði
og hefur skapað sér gott líf með forvitnilegum áhugamálum utan vinnu.
Mbl.is stendur að þáttunum í samstarfi við Samtök iðnaðarins.
mbl.is/fagfolkid
Í gegnum tíðina
höfum við Íslend-
ingar upplifað miklar
sveiflur í atvinnu- og
efnahagsmálum.
Grunnatvinnuvegir
okkar, landbúnaður
og sjávarútvegur
standa nokkuð
traustum fótum og
möguleikar í báðum
atvinnugreinum mikl-
ir. Ferðaþjónustan opnar líka
mikla möguleika í matvælafram-
leiðslu á Íslandi. Við verðum að
vera opin fyrir tækifærunum og
við verðum að vera tilbúin til þess
að bregðast við breyttum að-
stæðum. Annars missum við af
„strætisvagninum“.
Frábært er að fylgjast með nýt-
ingu afurða í sjávarútvegi og
verðmætasköpun í greininni, þó
að kvótakerfið sjálft sé enn mjög
umdeilt, sérstaklega sala afla-
heimilda, þá er meðferð hráefnis
gjörbreytt frá því sem áður var.
Mikil þróun hefur einnig átt sér
stað í landbúnaði þó sérstaklega í
mjólkurframleiðslu og vinnslu
mjólkurafurða. Framleiðsla á
skyri hefur náð umtalsverðum
vinsældum um Evrópu og reyndar
víðar. Þeir bændur sem hafa reist
sér nútímafjós tala um að það sé
eins og þeir hafi skipt um atvinnu
þegar þeir hafa tekið þau í notk-
un. Vinnustaðurinn er
gjörbreyttur. Við eig-
um fullt í fangi með
að anna eftirspurn
eftir nautakjöti og
fleiri landbún-
aðarvörum og eigum
því möguleika á að
auka framleiðsluna.
Sauðfjárræktin er
viðkvæm atvinnu-
grein og markaðs-
setning nokkuð flókin
þó að flestir við-
urkenni sérstöðu og
gæði kjötsins. Nauðsynlegt er að
framleiðslan sé í sátt við land og
þjóð, þar verður að taka tillit til
beitarþols afrétta o.fl. Góð um-
gengni og snyrtimennska á
bændabýlum er beinlínis hluti af
markaðssetningu landbún-
aðarvöru og ímyndarsköpun land-
búnaðarins og þar þurfa margir
að taka sig á, þó fleiri séu til fyr-
irmyndar í þeim efnum.
Afar vel hefur tekist til við
markaðssetningu á íslensku græn-
meti. Þar hefur náðst sá árangur
að innflytjendur gera ítrekaðar
tilraunir til þess að villa neyt-
endum sýn með því að líkja eftir
pakkningu á íslenskri vöru. Græn-
metið er upprunamerkt og það er
spennandi og væri hægt að gera í
fleiri atvinnugreinum landbún-
aðar. Hér á landi er framleitt gott
svína- og kjúklingakjöt en sá
landbúnaður er líkari iðnaði en
hefðbundnum landbúnaði.
Ég velti oft fyrir mér hvernig
verðmyndun vöru er og verður til.
Hvað kostar t.d. að framleiða 1
lítra af mjólk samanborið við einn
lítra af sódavatni o.s.frv. Hvert er
síðan útsöluverðið? Við erum
tilbúin til þess að kaupa okkur
merkjavöru í bílum, fötum, hljóm-
flutningstækjum eða hljóðfærum
svo dæmi séu tekin. Við greiðum
meira fyrir slíka gæðavöru en oft
er allt of lítill munur gerður á
verði gæðavöru í matvöru svo
ekki sé talað um og gæði og verð
matar á veitingarhúsum, þar er
oft lítil fylgni. Tillitssemi þarf að
ríkja meðal neytenda og framleið-
enda. Margir kaupstaðir og kaup-
tún eins og t.d. Hvolsvöllur eiga
allt undir landbúnaði og ferða-
þjónustu. Þéttbýlið getur ekki án
frumframleiðslugreinanna verið
og dreifbýlið ekki án þéttbýlisins.
Gagnkvæmur skilningur og sann-
girni þarf að ríkja af beggja hálfu.
Gróska, tækifæri í
landbúnaði og ferðaþjónustu
Eftir Ísólf Gylfa
Pálmason » Snyrtimennska á
bændabýlum er
hluti af ímyndarsköpun
landbúnaðarins og þar
þurfa margir að taka sig
á, þó fleiri séu til fyrir-
myndar í þeim efnum.
Ísólfur Gylfi Pálmason
Höfundur er sveitarstjóri
Rangárþings eystra.
arfélögum taldist greining frá sér-
fræðiþjónustu ekki nægilegur
grundvöllur fyrir úthlutun heldur
þyrfti að koma ítarlegri greining frá
Greiningarstöð, BUGL eða ÞHS til
viðbótar. Þetta fyrirkomulag, þar
sem nemendur eru sjúkdóms- eða
vandamálagerðir, er grundvöllur
umsókna skólanna um aukafjárveit-
ingu en ekki á grundvelli þess
hvernig fjármunirnir eru notaðir.
Þetta leiddi af sér mjög sterka sókn
skólanna í aukafjárveitingar. Í grein
kennaranna segir: „Sérfræðiþjón-
usta skóla verður að sinna því hlut-
verki að styðja kennara á vettvangi
og stuðla að starfsþróun þeirra með
ráðgjöf og fræðslu.“ Í reglugerð um
sérfræðiþjónustu skóla (nr. 584/
2010) er ákvæði í 9. gr. um að sér-
fræðiþjónusta veiti starfsfólki skóla
stuðning m.a. með ýmiskonar ráð-
gjöf einkum vegna vinnu þeirra með
nemendum en einnig getur stuðn-
ingur sérfræðiþjónustu falist í ráð-
gjöf vegna starfshátta skóla, ný-
breytni- og þróunarstarfa auk
starfsumhverfis. Í 12. gr. er ákvæði
um að starfsfólk sérfræðiþjónustu
geri með starfsfólki skóla tillögu um
viðeigandi úrræði í framhaldi af at-
hugun eða greiningu á nemanda.
Með þessu ákvæði er framfylgt
skýrri áherslu nýrra laga, sem kom
fram við meðferð þingsins, sbr.
nefndarálit menntamálanefndar.
Jafnframt er gert ráð fyrir að eft-
irfylgni og mat á árangri verði í
höndum sérfræðiþjónustu í sam-
starfi við skóla. Vegna ákvæðis um
eftirfylgni var reiknað með allt að
30% kostnaðaraukningu hjá sér-
fræðiþjónustu að mati Sambands ísl.
sveitarfélaga. Þessi aukning, sem
fyrst og fremst snýst um kennslu-
ráðgjöf, hefur aldrei skilað sér til
sérfræðiþjónustunnar. Það er því
kannski rangt hjá kennurunum að
orða hlutina þannig að sérfræðiþjón-
ustan verði að sinna stuðningi við
kennara eins og það sé val sér-
fræðiþjónustunnar. Bæði lög og út-
færsla þeirra í reglugerð kveða
skýrt á um þetta hlutverk. Vandinn
er að því er ekki framfylgt þó svo að
sérfræðiþjónustan í Reykjavík hafi
margoft bent á nauðsyn þess að
breyta um kúrs og nýta fjármagn á
annan hátt en gert hefur verið eða í
þá átt sem kennararnir á Akureyri
telja að sé til meiri farsældar. Auk
ofantalinna atriða hefur sér-
fræðiþjónustan lagt áherslu á að
nemendum standi til boða þjónusta
talmeinafræðinga sem er mikill
skortur á og í raun til skammar að
þeim þætti sé ekki betur sinnt. Segja
má að í kjölfar reglugerðarinnar
2010 hafi skort á leiðbeiningar um
inntakið í starfsháttum sérfræði-
þjónustu ásamt fjármagni til að
framfylgja þeim. Það er því afar
mikilvægt að kennarar við kenn-
aradeild Háskólans á Akureyri og
fleira áhugafólk um betri skóla taki
þátt í umræðu um sérfræðiþjón-
ustuna og þeirri nauðsynlegu breyt-
ingu að hverfa frá sjúkdómsgrein-
ingum á nemendum og að
sérfræðiþjónustan verði stuðnings-
þjónusta við börn, foreldra, kennara
og skólasamfélagið í heild sinni.
» Segja má að í kjölfar
reglugerðarinnar
2010 hafi skort á leið-
beiningar um inntakið í
starfsháttum sér-
fræðiþjónustu ásamt
fjármagni.
Höfundur er deildarstjóri sér-
fræðiþjónustu við skóla í Grafarvogi
og á Kjalarnesi.